شیوع بی‌اشتهایی عصبی در کشورهای غربی در زنان چیزی بین 1/0 تا 5/5 درصد است. در سراسر جهان، شیوع این اختلال در خوردن، در زنان جوان 0.3 درصد است و در دختران نوجوان، بیش از دو برابر شایع است. در حالی که میانگین سن شروع بی‌اشتهایی 15 سال است، 80 تا 90 درصد از افراد مبتلا به این اختلال، زن هستند. اگر کسی را می‌شناسید که بسیار کمتر از حد لازم غذا می‌خورد، اغلب از وعده‌های غذایی صرف نظر می‌کند، درست بعد از غذا به صورت پنهانی بالا می‌آورد، یا در مدت زمان کوتاهی مقدار قابل توجهی از وزن خود را از دست داده است، احتمال دارد که این فرد به اختلال بی‌اشتهایی عصبی دچار باشد. این پست ویژه برای كسانی است كه از بی‌اشتهایی رنج می‌برند، یا افرادی را می‌شناسند كه از این اختلال در غذا خوردن رنج می‌برند. ادامه مطلب را بخوانید تا از گزینه‌های درمانی موجود برای بی‌اشتهایی مطلع شوید.
آنورکسیا نرووسا (Anorexia nervosa) چیست؟
آنورکسیا نرووسا که به آن بی‌اشتهایی عصبی نیز گفته می‌شود، نوعی اختلال در غذا خوردن است. این بیماری با وزن کم غیرطبیعی بدن و ترس شدید از افزایش وزن تشخیص داده می‌شود. این احساسات ممکن است تغییر شکل داده و به صورت تحریف و روند کردن عدد وزن فرد دربیایند. افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی، میزان غذایی که می‌خورند را به شدت محدود می‌کنند. این محدودیت ممکن است به منظور کاهش وزن آنها باشد، یا به منظور جلوگیری از ایجاد اضافه وزن باشد. در بعضی موارد، افراد ممکن است کالری مصرفی خود را با استفراغ بعد از خوردن غذا، ورزش شدید یا سوءاستفاده از ملین‌ها کنترل کنند. در حالی که بی‌اشتهایی به خودی خود یک اختلال سلامت روان نیست، اما ممکن است برخی از افراد، از این رفتار تهدیدکننده به عنوان روشی برای مقابله با مشکلات عاطفی استفاده کنند. این اختلال همچنین می‌تواند بر باروری افراد هم تأثیر بگذارد. کسانی که هنوز اختلال بی‌اشتهایی‌شان را نپذیرفته‌اند، ممکن است علائمشان تشدید شود، در حالی که کسانی که تحت درمان قرار گرفته‌اند، ممکن است بهبود یابند. در کسانی که علائم کاهش می‌یابد، باروری به صورت طبیعی درمی‌آید.
علائم و نشانه‌های آنورکسیا نرووسا
علائم و نشانه‌های بی‌اشتهایی عصبی ممکن است با گرسنگی همراه باشد و همچنین می‌تواند نتیجه‌ای از مشکلات عاطفی و رفتاری باشد.
1. علائم جسمی
- کاهش وزن شدید
- بدن لاغر
- شمار تعداد اجزای خون
- بی‌خوابی
- احساس سرگیجه و خستگی
- انگشتان کبود می‌شوند
- نازک شدن و آسیب دیدن تارهای مو
- اختلال در پریود یا قاعدگی
- درد شکم
- پوست خشک یا زرد می‌شود
- یبوست
- کم‌تحملی در برابر سرما
- بی نظمی در ریتم قلب
- افت فشار خون
- کم آبی
- بازوها و پاها ممکن است متورم شود
- به دلیل استفراغ ناشی از بی‌اشتهایی عصبی ممکن است دندان‌ها از بین بروند.
برخی از افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی ممکن است مانند افرادی که تحت اثر بولیمی قرار دارند، بخورند و پاکسازی کنند. با این حال، افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی معمولاً وزن کمی دارند، در حالی که افراد مبتلا به اختلال بولیمی معمولاً وزن طبیعی یا اضافه‌وزن دارند.
2. علائم عاطفی و رفتاری
- محدودیت شدید میزان غذای مصرفی با رژیم‌های غذایی یا روزه گرفتن
- ورزش بیش از حد
- خوردن زیاد و به دنبال آن استفراغ ناشی از عذاب وجدان
3. علائم دیگر:
- صرف نظر کردن‌های مکرر از وعده‌های غذایی مختلف
- خوردن فقط برخی غذاهای کم‌چربی و یا کم‌کالری
- غذا نخوردن در ملاء عام
- بارها و بارها وزن را چک کردن
- دروغ گفتن درباره مقدار غذایی که خورده‌اند
- کاهش میل جنسی
- غالباً از چاق بودن شکایت می‌کنند
- کمبود شور و شوق
- کاهش ارتباطات اجتماعی
- بی‌خوابی
بیشتر بخوانید: بولیمیا نروزا: پرخوری از نوع بی‌اعصابش!
علل و عوامل خطر
بی‌اشتهایی عصبی ممکن است با ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و محیطی ایجاد شود:
- علل بیولوژیکی - بعضی از ژن‌ها می‌توانند در ایجاد بی‌اشتهایی نقش داشته باشند.
- علل روانشناختی - افرادی که دارای شخصیتی وسواسی هستند، احتمالاً نسبت به بقیه بیشتر از این اختلال رنج می‌برند.
- علل محیطی - فشار همسالان و فرهنگ محیط اطراف فرد که زیبایی را با لاغری تداعی می‌کند، هم می‌تواند از عوامل تشدیدکننده این اختلال باشد.
برخی عوامل دیگر هم می‌توانند خطر ابتلا به بی‌اشتهایی را افزایش دهند. از جمله آنها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سابقه خانوادگی از اختلال بی‌اشتهایی عصبی
- رژیم غذایی یا گرسنگی دادن به خودتان باعث می‌شود که ایجاد عادات طبیعی در غذا خوردن سخت‌تر شود.
- سن – این اختلال در دختران و زنان نوجوان شایع‌تر است، اما در مواردی ممکن است پسران و آقایان هم در معرض خطر باشند.
- استرس هیجانی و / یا اضطراب
رژیم غذایی در مقابل بی‌اشتهایی
بی‌اشتهایی
- افراد دچار اختلال بی‌اشتهایی عصبی، رژیم غذایی خود را فقط به دریافت روزانه چند صد کالری محدود می‌کنند.
- کاهش وزن ناگهانی
- گرسنگی
- خوردن و پاکسازی زیاد
- ارزش گذاری بر روی خود تنها بر اساس شکل و وزن بدن
در مقابل در رژیم غذایی، هدف معمولاً آن است که با مصرف مقادیر متوسط مواد غذایی سالم و بدون آن که به خودمان گرسنگی بدهیم، بدن سالمتری داشته باشیم.
رژیم غذایی
- کسانی که رژیم می‌گیرند تمام کالری لازم برای بدنشان را دریافت می‌کنند - اما از غذاهای سالم.
- رژیم غذایی سالم شامل رژیم‌های ناگهانی و شدید نمی‌شود. درعوض، فرد به تدریج وزن کم می‌کند و دچار کمبود وزن یا گرسنگی نمی‌شود.
- رژیم غذایی شامل گرسنگی نیست، بلکه هدف از آن عمدتاً جایگزین کردن غذاهای ناسالم با غذاهای سالم است.
- غذای خورده شده، بالا آورده نمی‌شود.
- کسانی که رژیم می‌گیرند اغلب در مورد وزنشان وسواس ندارند. آنها سالم می‌خورند تا احساس سلامتی کنند.
اگر فکر می‌کنید که خودتان یا یکی از کسانی که می‌شناسید، از اختلال بی‌اشتهایی رنج می‌برید، از این که درخواست کمک کنید، خجالت نکشید.
تشخیص
پزشک شما ممکن است آزمایشات و بررسی‌های مختلفی را انجام دهد تا علت علائم شما را تشخیص داده و سایر علل پزشکی برای کاهش وزن را رد کند. این آزمایشات تشخیصی معمولاً شامل موارد زیر است:
- معاینه فیزیکی که ممکن است شامل اندازه‌گیری قد، وزن، ضربان قلب، فشار خون و سایر علائم باشد.
- تجزیه و تحلیل تاریخچه خانواده شما
- آزمایشات آزمایشگاهی مانند آزمایش کامل شمارش اجزای خون یا سایر آزمایش‌های تخصصی خون برای بررسی الکترولیت ها، پروتئین و همچنین عملکرد اندام‌های حیاتی مانند کبد، کلیه‌ها و تیروئید شما
- آزمایش ادرار
- ارزیابی روانشناختی برای ارزیابی افکار، عادت‌های غذایی و احساسات
- آزمایش‌های دیگری مانند اشعه ایکس یا الکتروکاردیوگرام برای تشخیص تراکم استخوان‌ها یا بی‌نظمی قلب (در صورت وجود)
در صورتی که آزمایشات شما ثابت کنند که از بی‌اشتهایی رنج می‌برید، پزشک ممکن است یکی از روش‌های درمانی زیر را برای کمک به شما در بهبودی از اختلال در خوردن غذا تجویز کند.
گزینه‌های درمانی موجود
برخی از گزینه‌های درمانی موجود برای اختلال بی‌اشتهایی عصبی عبارتند از:
- بستری شدن در بیمارستان - اگر وضعیت شما بحرانی باشد، ممکن است مجبور شوید به سرعت در بیمارستان بستری شوید. این امر معمولاً در مواردی اتفاق می‌افتد که ریتم قلب شما مشکل داشته باشد، یا دچار کمبود آب بدن باشید یا سوء تغذیه شدید داشته باشید.
- تغذیه از طریق لوله و نظارت مکرر - ممکن است لازم باشد که علائم حیاتی مانند سطح هیدراتاسیون و الکترولیت‌ها به طور مکرر مورد بررسی قرار گیرند. در موارد جدی، بیماران ممکن است به تغذیه از طریق لوله نیز نیاز داشته باشند.
- یک رژیم غذایی سالم که توسط یک متخصص تغذیه تهیه شده است تا به شما در بازگشت به عادات غذایی عادی کمک کند.
- روان‌درمانی - خانواده‌درمانی، گروه‌درمانی و درمان فردی، تا به فرد در انتخاب غذای سالم کمک کنند.
- داروها - در حالی که داروی خاصی برای درمان بی‌اشتهایی وجود ندارد، ممکن است به افراد مبتلا داروهای ضدافسردگی و داروهای روانپزشکی داده شود تا علائم دیگری مانند افسردگی و اضطراب را درمان کنند.
پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای درمان بی‌اشتهایی بسیار ضروری است. با این حال، از آنجا که بی‌اشتهایی یک بیماری جدی است، نباید خوددرمانی کنید. درعوض، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید که ممکن است نکاتی در مورد رژیم غذایی ارائه دهد تا به شما در بازگشت به یک الگوی غذایی عادی کمک کند.
چگونه با بی‌اشتهایی مقابله کنیم؟
- هنگامی که نوبت به جبران وزن از دست رفته می‌رسد، افراد دچار اختلال بی‌اشتهایی عصبی باید یک برنامه غذایی خاص که توسط یک متخصص تغذیه تهیه شده باشد را دنبال کنند.
- با این حال، برخی از افراد مبتلا به اختلال بی‌اشتهایی ممکن است در معرض سندرم پرخوری قرار بگیرند، چرا که امکان دارد بدن فرد نسبت به افزایش ناگهانی در مصرف مواد غذایی خود، واکنش منفی نشان دهد. در چنین سناریویی، یک تیم پزشکی متشکل از یک پزشک و یک متخصص تغذیه متخصص تغذیه باید وظایف محاسبه، نظارت و کنترل افزایش میزان مصرف مواد مغذی فرد مبتلا را به عهده بگیرند.
- برای کسانی که در مرحله بهبودی، در معرض خطر سندرم پرخوری نیستند، زیاد هم غیرمعمول نیست که در بعضی موارد، کالری دریافتی فرد به 3000-5000 کالری در روز افزایش داده شود. این به ویژه در مورد نوجوانانی که هنوز در حال هستند، اتفاق می‌افتد. چنین افرادی می‌توانند با خیال راحت با خوردن 2000-2500 کالری در روز شروع کنند و در مرحله بعدی، میزان کالری دریافتی خود را به 3000-5000 کالری روزانه افزایش دهند.
- هدف نهایی، رسیدن به یک رژیم غذایی متعادل است که در آن، 50 تا60 درصد از کل کالری‌های دریافتی روزانه از کربوهیدرات‌های سالم، 15 تا 20 درصد از پروتئین‌ها، و 30 تا 40 درصد از چربی‌های سالم حاصل می‌شود.
- کربوهیدرات‌های سالم شامل سبزیجات، میوه‌های کامل، حبوبات، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل هستند.
- غذاهای سرشار از پروتئین شامل غذاهای دریایی، لبنیات، تخم‌مرغ، جو دوسر و سویا است.
- می‌توانید چربی‌های سالم را از آووکادو، شکلات تیره، تخم‌مرغ کامل، ماهی‌های چرب، آجیل و روغن زیتون دریافت کنید.
در ادامه مطلب، چند نکته برای مدیریت بی‌اشتهایی عصبی آورده شده است.
نکاتی برای مدیریت بی‌اشتهایی
- برای کمک به اثربخشی پروسه درمانی‌تان، از هیچ یک از وعده‌های غذایی صرف نظر نکنید.
- از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید و از تمام مواد مغذی مهم که بدن‌تان در آن کمبود دارد، دریافت کنید.
- از کسانی که از شما مراقبت می‌کنند، فاصله نگیرید. درعوض، از خانواده و دوستان‌تان درخواست حمایت کنید.
- در برابر تمایل به چک کردن مداوم وزن بدن‌تان، یا نگاه کردن بیش از حد به آینه، مقاومت کنید.
- از رژیم‌های سخت یا مضر اجتناب کنید.
- برای رفع علائم استرس و اضطراب، یوگا را تمرین کنید.
- به صورت ریشه‌ای روی مسئله کار کنید.
این نکات اساسی می‌توانند به شما کمک کنند تا برنامه درمانی‌تان بهتر اثر کند و همچنین، احتمال بروز مجدد اختلال را تا حد زیادی کاهش می‌دهند. متأسفانه، اغلب کسانی که از اختلالات مربوط به خوردن غذا، مانند بی‌اشتهایی رنج می‌برند، در ابتدا نیاز به درمان را انکار می‌کنند. شاید این امر به این دلیل باشد که هنوز از افزایش وزن می‌ترسند. از این رو، به عنوان دوستان و خانواده، وظیفه ما این است که مراقب چنین افرادی باشیم و به روند بهبودی‌شان کمک کنیم. امیدواریم این مقاله به همه شبهات و سؤالات شما در مورد بی‌اشتهایی عصبی پرداخته باشد. چنانچه سؤال دیگری دارید، خوشحال می‌شویم که آن را با من به اشتراک بگذارید.
پاسخ‌های متخصصان به سوالات خوانندگان
سوال: در صورت مبتلا بودن به بی‌اشتهایی عصبی، چطور ورزش کنیم؟
جواب: افراد مبتلا به بی‌اشتهایی می‌توانند در صورتی که قبلاً با موفقیت شروع به درمان کرده باشند، به شکلی ورزش کنند که در روند جبران کمبود وزنشان، خللی ایجاد نشود. با این حال، توصیه می‌شود که به جای تمرینات شدید، از تمرینات با شدت خفیف تا متوسط شروع کنید.
سوال: چه موقع باید برای درمان بی‌اشتهایی به پزشک مراجعه کنیم؟
جواب: اگر فرد مبتلا درمان را رد کرد، توصیه می‌شود با او صحبت کنید تا راضی شود از پزشک مشاوره بگیرد. در بعضی از ک.اد، بی‌اشتهایی حتماً به درمان پزشکی نیاز دارد.
سوال: میزان BMI برای بی‌اشتهایی چند است؟
بزرگسالانی که BMI آنها زیر 17.5 است، دچار اختلال بی‌اشتهایی هستند. عدد BMI ممکن است در کسانی که از موارد متوسط یا شدید اختلال بی‌اشتهایی رنج می‌برند، به 16 و 15 کاهش یابد.
سوال: اگر بی‌اشتهایی درمان نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟
جواب: در صورت عدم درمان، بی‌اشتهایی عصبی می‌تواند منجر به گرسنگی و سوء تغذیه شود. در طولانی مدت، این اختلال می‌تواند باعث از بین رفتن تراکم استخوان‌ها (پوکی استخوان) و آسیب به کلیه‌ها شود و حتی ممکن است در برخی از افراد باعث ایجاد مشکلات قلبی شود. در موارد نادر و شدید نیز می‌تواند باعث مرگ ناگهانی شود.
سوال: بی‌اشتهایی چگونه شروع می‌شود؟
جواب: بی‌اشتهایی معمولاً در دوران بلوغ شروع می‌شود. این اختلال عصبی ممکن است باعث شود فرد غذا خوردن را به حدی محدود کند که میزان قابل توجهی از وزن خود را از دست بدهد. اختلال بی‌اشتهایی عصبی غالباً ناشی از ترس شدید از افزایش وزن است.
سوال: فرق بین بی‌اشتهایی عصبی و بولیمی چیست؟
جواب: در موارد بی‌اشتهایی عصبی، افراد به خودشان گرسنگی می‌دهند تا وزنشان 15درصد یا بیشتر، از وزن ایده‌آل بدنشان کمتر شود، در حالی که افراد مبتلا به بولیمی معمولاً وزن طبیعی دارند یا حتی ممکن است کمی اضافه وزن داشته باشند.
بیشتر بخوانید: به راحتی وزنتان را افزایش دهید
