آرتروز کلمه‌ای است که برای تعریف انواع بیماری‌های التهاب تاثیرگذار روی استخوان‌ها و مفاصل استفاده می‌شود و می‌تواند بیماری‌های زیادی را در بر بگیرد. شما احتمالاً کاملاً با دو نوع آن یعنی آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت آشنا هستید. اما برخی از افراد به دلیل وجود علائم کاملاً مشابه این دو بیماری، ممکن است میان آنها گیج شوند. شما چگونه این دو بیماری را از یکدیگر تمایز می‌دهد؟ کدام یک از آنها بیشتر احتمال پدیدار شدن در بدن را دارند؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تفاوت‌های اصلی میان آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت به خواندن مقاله ادامه دهید.
چه عواملی باعث بیماری‌های آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت می‌شود؟
آرتریت روماتوئید (RA) و استئوآرتریت (OA) دو نوع مختلف از یک بیماری آرتروز هستند. در حالی که آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است، استئوآرتریت یک بیماری تخریب غضروف است.
علل بیماری آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید در نتیجه حمله کردن بدن به خودش است. در افراد دارای بیماری آرتریت روماتوئید، بدن بیمار به صورت اشتباه پوشش نرم مفاصل را تهدید یا ذره‌ای خارجی (مانند میکروب) در نظر می‌گیرد. این مسئله موجب می‌شود تا سیستم ایمنی بدن شما به آن پوشش نرم حمله کنند. این حمله‌ها باعث می‌شود تا مایعات در مفاصل شما جمع شده و علائمی مانند درد، ورم، سفتی یا التهاب را در مفاصل آسیب دیده خود احساس کنید.
علل بیماری استئوآرتریت
استئوآرتریت یکی از رایج‌ترین انواع بیماری آرتروز به حساب می‌آید. از آنجایی که این شرایط بیماری تخریب کننده است، افرادی مبتلا به استئوآرتریت ممکن است با از بین رفتن غضروف مواجه شوند که به عنوانی بستری برای استخوان شما عمل می‌کند. هنگام از بین رفتن غضروف، در نتیجه آن استخوان‌ها شما روی یکدیگر ساییده می‌شوند. این مسئله در ادامه موجب آشکار شدن عصب‌های کوچک و در نتیجه باعث ایجاد درد می‌شود.
علائم بیماری آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت، تفاوت‌ها و شباهت‌ها
بیماری آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت هر دو چند علائم مشابه دارند، مانند:
- سفتی مفاصل
- درد مفصل
- محدودیت حرکتی
- حساس شدن قسمت آسیب دیده
- افزایش شدت علائم در صبح
علائم اصلی همراه با آرتریت روماتوئید عبارتند از:
- تب درجه پایین که به ویژه در کودکان مبتلا دیده می‌شود
- خستگی
- درد مکرر عضلانی
از آنجایی که آرتریت روماتوئید یک بیماری سیستمیک است، می‌تواند کل بدن از جمله ریه‌ها، چشم‌ها و قلب شما را تحت تأثیر قرار دهد. افرادی که در مراحل پیشرفته بیماری هستند، ممکن است چند توده سفت و در عین حال حساس را در نزدیکی مفاصل خود مشاهده کنند. برخی از این توده‌ها به عنوان ندول روماتوئید شناخته می‌شوند. برخلاف آرتریت روماتوئید، افراد مبتلا به استئوآرتریت احتمال کمتری دارد که علائم کلی در بدن خود مشاهده کنند. علائم آنها اغلب محدود به مفاصل آنهاست. یکی از مشخصات منحصر به فرد بیماری استئوآرتریت به وجود آمدن توده‌های کوچک زیر پوست است. این توده مانند ندول روماتوئید نیست. این توده فقط در بدن افراد مبتلا به استئوآرتریت پدیدار می‌شود و از آنها به عنوان خار استخوان یا استئوفیت یاد می‌شود. اینها رشد اضافی استخوان هستند که در امتداد لبه‌های مفاصل آسیب دیده رخ می‌دهند. مفاصل پر سر و صدا یکی دیگر از علائم رایج استئوآرتریت است. در حالی این دو بیماری هر دو چند علامت مشترک دارند، اما می‌توانند در مفاصل متفاوت دید شوند. برای اطلاعات بیشتر در مرود مفاصل تاثیرپذیر در هر دو بیماری به خواندن مقاله ادامه دهید.
بیشترین مفاصل تاثیرپذیر
- آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت می‌توانند مفاصل مختلفی را تحت تاثیر قرار دهند.
- آرتریت روماتوئید معمولاً در مفاصل کوچک شروع می‌شود. به احتمال زیاد در ابتدا علائم درد و سفتی در مفاصل انگشت و پا را تجربه می‌کنید.
- در حالی که بیماری خود ایمنی بدن شما پیشرفته‌تر می‌شود، علائم مشابه در زانوها، قوزک‌ها و شانه‌ها نیز ظاهر می‌شود. از آنجایی که بیماری آرتریت روماتوئید سیستمی است می‌تواند باعث به وجود آمدن علائم به صورت همزمان در دو طرف بدن شما شود.
- در مقایسه با بیماری آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت کمتر سیستمی است. شما ممکن است که علائم درد و سفتی را در هر دو طرف بدن خود مشاهده کنید اما مفاصل یک طرف از طرف دیگری شرایط وخیم‌تری خواهند داشت. مانند آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت هم اغلب روی مفاصل انگشت و دست تاثیر می‌گذارد. هرچند، علاوه بر زانوها، استئوآرتریت می‌تواند روی لگن و ستون فقرات نیز تاثیر بگذارد.
عوامل خطر
عوامل خطر رایج برای ابتلا به آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت عبارتند از:
- جنسیت – این بیماری‌ها در میان زنان بیشتر از مردان رایج‌تر است
- سابقه خانوادگی – اگر هر کدام از اعضای خانواده نزدیک به شما دارای سابقه آرتریت روماتوئید یا استئوآرتریت است، خط ابتلا به آن بیماری در شما بیشتر است
- چاقی مفرط
عوامل خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید عبارتند از:
- سن – هرچند که این بیماری در همه سنین ممکن است اتفاق بیافتد اما در سنین میان سالی رایج‌تر است
- سیگار کشیدن
- قرار گرفتن در معرض سموم مانند سیلیکا
- سابقه عفونت‌های میکروبی جدی
- استرس
عوامل خطر منحصر به استئوآرتریت عبارتند از:
- سن – بیشتر در افراد سالخورده رایح است
- سابقه صدمه به مفاصل
- شغلی که لازمه آن فعالیت‌های مکرری مانند بلند کردن، راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها، زانو زدن یا چمباتمه زدن به مدت طولانی است
- حالت نامناسب بدن
- ناهنجاری‌های مادرزادی استخوان
- شرایط پزشکی مانند نقرس یا دیابت
تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت
تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه می‌تواند بسیار سخت باشد زیرا علائم همراه با آن بسیار شبیه به دیگر بیماری‌ها است. دکتر شما ممکن است ابتدا کار خود را با انجام معاینه فیزیکی شروع کند. او ممکن است به دنیال علائمی مانند ورم، سفتی یا قرمزی باشد. انعطاف پذیری و قدرت ماهیچه‌های شما نیز ممکن است مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.
آزمایشی‌هایی که ممکن است در تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار بگیرند عبارتند از:
- آزمایش خون - کسانی که تحت تأثیر آرتریت روماتوئید قرار دارند، معمولاً میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) آنها بالا است. همچنین ممکن است سطح بالایی از پروتئین واکنش پذیر C داشته باشد که هر دو نشان دهنده واکنش‌های التهابی در بدن است. برخی از آزمایش‌های خون ممکن است به دنبال آنتی بادی‌های ضد پپتیدهای حلقوی سیترولینه (anti-CCP) یا فاکتور روماتوئید باشند.
- آزمایش‌های تصویربرداری - همچنین ممکن است برای پیگیری پیشرفت آرتریت روماتوئید رادیوگرافی، MRI و آزمایشات سونوگرافی توصیه شود.
- آزمایش‌های زیر ممکن است برای تشخیص استئوآرتریت در فرد مورد نظر انجام شوند:
- معاینه فیزیکی – مانند بیماری آرتریت روماتوئید، معاینه فیزیکی ممکن است برای مشاهده سفتی، ورم و حساست مفاصل آسیب دیده انجام شود.
- آزمایش‌های تصویربرداری - همچنین ممکن است برای مشخص شدن میزان غضروف‌های از دست رفته رادیوگرافی توصیه شود. MRI در شرایط پیچیده پیشنهاد می‌شود.
- تست‌های آزمایشگاهی - آزمایش خون اغلب برای رد سایر علل مانند آرتریت روماتوئید انجام می‌شود. یکی دیگر از آزمایشات آزمایشگاهی برای استئوآرتریت، آنالیز مایعات مفصلی است که در آن مایعات از مفاصل آسیب دیده خارج شده و از نظر علائم التهاب آزمایش می‌شود.
درمان
درمان هم برای آرتریت روماتوئید و هم برای استئوآرتریت به طور عمده با اهداف زیر انجام می‌شود:
- بهبود عملکرد نواحی آسیب دیده
- کم کردن درد
- کم کردن آسیب‌های بعدی به استخوان‌های آسیب دیده
دارو برای آرتریت روماتوئید معمولاً بسته به شدت علائم و مدت زمانی که شما با این بیماری درگیر بوده‌اید، تجویز می‌شود. این داروها احتمالی عبارتند از:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) یا استروئیدها: آنها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.
- داروی ضد روماتسیمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDS): به شما در کاهش روند پیشرفت بیماری کمک می‌کنند و از آسیب دائمی به مفاصل جلوگیری می‌شود.
سایر روش‌های درمانی آرتریت روماتوئید عبارتند از:
- کار درمانی: به شما در سهولت انجام کارهای روزمره کمک می‌کند، به طوری که فشار کمتری بر مفاصل وارد شود.
- استفاده از وسایل کمکی: آنها به شما در جلوگیری از ایجاد فشار روی مفاصل کمک می‌کنند.
- عمل جراحی: شامل سینووکتومی است که در آن پوشش مفصلی ملتهب برداشته می‌شود. ترمیم تاندون، همجوشی مفصل و تعویض کامل مفصل از دیگر گزینه‌های جراحی برای درمان آرتریت روماتوئید است.
از طرف دیگر، داروهایی که برای درد ناشی از استئوآرتریت تجویز می‌شوند عبارتند از:
- NSAID یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- استروئیدها
- استامینوفن - بیش از دوز تجویز شده مصرف نکنید زیرا باعث آسیب به کبد می‌شود.
- دولوکستین
سایر گزینه‌های برای درمان آرتروز شامل این موارد می‌شود:
- فیزیوتراپی: تمرینات ورزشی خاص برای قوی کردن ماهیچه‌های مفاصل.
- کار درمانی: به شما در سهولت انجام کارهای روزمره کمک می‌کند، به طوری که فشار کمتری بر مفاصل وارد شود.
- تزریق کورتیزون: برای تسکین درد.
- جراحی: ممکن است شامل تغییر شکل استخوان‌های آسیب دیده یا جایگزینی مفصل باشد.
درمان زود هنگام نه تنها از مشکلات بیشتر جلوگیری می‌کند بلکه احتمال بیشتری دارد که به کاهش علائم کمک کند. درمان کردن آرتروز، آرتریت روماتوئید یا استئوآرتریت، با هدف مدیریت علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام می‌شود اما هیچ درمانی برای آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت وجود ندارد. با بهره بردن از درمان، شما می‌توانید کیفیت زندگی خود را بهبود بخشیده و از مفاصل خود در مقابل صدمات بیشتر جلوگیری کنید.
بررسی سوال‌های پرتکرار در این زمینه
1. آیا رادیوگرافی می‌تواند تفاوت میان آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت را نشان دهد؟
رادیوگرافی می‌تواند به نشان دادن آسیب اتفاق افتاده در نتیجه آرتریت روماتوئید و همچنین استئوآرتریت کمک کند. هرچند، شما باید برای تایید یا رد آرتریت روماتوئید باید آزمایش خون انجام دهید.
2. کدام نوع آرتروز دردناک‌ترین است؟
یکی از دردناک‌ترین انواع آرتروز نقرس است. عامل آن اسید اوریک اضافی در خون است.
3. معمولاً آرتروز در چه سنی شروع می‌شود؟
آرتزور می‌تواند در هر سنی پدیدار شود. اما بر اساس نوع آن ممکن است گاهی در سنین سالخوردگی یا میان سالی احتمال پدیدار شدن آن بیشتر شود.
بیشتر بخوانید: این 17 غذای پرفیبر را در فهرست غذایی‌تان قرار دهید
