اگر تا به حال بعد از نوشیدن یک بطری آب بازهم احساس خشکی کرده‌اید، احتمالاً از کم آبی رنج می‌برید. بدن ما از 70 درصد آب تشکیل شده‌است و بدون آن، بدن ما نمی‌تواند کار کند. هنگامی که بدن شما مایعات خود را از طریق عرق و ادرار از دست می‌دهد بدون اینکه همان مقدار را دوباره پر کند، ممکن است منجر به کم آبی بدن شود. خوشبختانه، چند درمان خانگی برای درمان کم آبی بدن وجود دارد. در حالی که آب آشامیدنی در بیشتر موارد از کم آبی بدن جلوگیری می‌کند، موارد شدید کم آبی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. در این مقاله نگاهی عمیق‌تر به برخی از علل و علائم کم آبی بدن و گزینه‌های درمانی موجود می‌اندازیم.
کم آبی چیست؟
کم آبی زمانی رخ می‌دهد که بدن شما قادر به حفظ مایعات و الکترولیت‌ها نباشد. هنگامی که میزان آب بدن کاهش می‌یابد، تعادل نمک و قند از بین می‌رود که بر عملکرد بدن تأثیر می‌گذارد. عوامل زیادی وجود دارد که باعث کم آبی بدن می‌شود. بیایید نگاهی به آن‌ها بیاندازیم.
علل کم آبی بدن
کم آبی بدن ممکن است نتیجه‌ی یک مشکل اساسی جزئی، مانند یک جلسه‌ی تمرینی سخت یا کاهش مصرف آب باشد. برخی دیگر از علل کم آبی بدن به شرح زیر است:
اسهال یا استفراغ: اسهال و استفراغ هر دو منجر به از دست دادن بیش از حد آب از بدن شما می‌شود و این می‌تواند باعث کم آبی بدن نیز شود.
تب: داشتن تب بالا احتمال کم آبی بدن شما را افزایش می‌دهد.
تکرر ادرار: تکرر ادرار به دنبال بیماری مانند دیابت یا مصرف برخی از داروهای ادرارآور نیز می‌تواند منجر به کم آبی بدن شود.
تعریق بیش از حد: اگر بدن شما پس از یک تمرین شدید مایعات زیادی از دست بدهد، در معرض خطر کم آبی قرار می‌گیرد.
سن: افراد مسن و نوزادان بیشتر در معرض خطر کم آبی هستند.
بیماری‌های مزمن: افرادی که از بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های کلیوی رنج می‌برند نیز در معرض خطر کم‌آبی بدن هستند.
آب و هوا: هوای بسیار گرم یا سرد می‌تواند باعث از دست دادن بیش از حد آب در بدن شما شود و منجر به کم آبی بدن شود.
اجازه دهید اکنون به علائم و نشانه‌های رایج کم آبی در بزرگسالان و نوزادان نگاه کنیم.
علائم و نشانه‌های کم آبی بدن
در بزرگسالان:
- زبان خشک و چسبناک
- تشنگی بیش از حد
- تکرر ادرار کمتر
- سرگیجه
- ادرار تیره می‌شود
- خستگی
در کودکان:
- خشکی دهان
- چشم‌ها و گونه‌ها گود رفته به نظر می‌رسند
- افزایش خواب و کمبود انرژی
- افزایش خستگی
- عدم اشک در هنگام گریه
کم آبی هنگامی که کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد می‌تواند یک نگرانی عمده باشد و باید فورا مورد توجه قرار گیرد. بیایید اکنون به برخی از عوارض جانبی که اغلب با کم آبی بدن مرتبط هستند نگاهی بیاندازیم.
عوارض جانبی کم آبی بدن
کم آبی بدن همچنین ممکن است عوارض جانبی غیرمعمولی مانند:
- بوی بد دهان
- لرز‌های مکرر
- هوس خوردن شیرینی جات
- گرفتگی عضلات
- سردرد
- پوست خشک
کم آبی زمانی که درمان نشود می‌تواند جدی شود و همچنین ممکن است منجر به درمان اورژانسی شود. از این رو، درمان این بیماری به محض مشاهده‌ی شروع آن بسیار مهم است. شما می‌توانید با پیروی از درمان‌های ساده و طبیعی که در زیر ذکر شده‌است این کار را انجام دهید.
بهترین درمان‌های خانگی برای کم آبی بدن
1.موز
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
موز
آنچه شما باید انجام دهید:
قبل از انجام هر گونه فعالیت بدنی شدید، یک موز بخورید.
این کار را دو بار در روز انجام دهید.
چگونه این کار می‌کند؟
کم آبی بدن باعث کمبود پتاسیم در بدن شما می‌شود. موز محتوای پتاسیم بالایی دارد و می‌تواند به جبران سطوح آن و مبارزه با کم آبی بدن کمک کند.
نکته: موز را فقط در صورتی می‌توان در رژیم غذایی نوزاد گنجاند که بیش از 6 ماه سن داشته‌باشد.
2.دوغ
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1 فنجان دوغ
1/2 قاشق چای‌خوری زنجبیل خشک
آنچه شما باید انجام دهید:
زنجبیل خشک را در یک فنجان دوغ مخلوط کنید.
این نوشیدنی گوارا را مصرف کنید.
برای مبارزه با کم آبی بدن باید حداقل 3 تا 4 بار در روز دوغ بنوشید.
چگونه این کار می‌کند:
دوغ یک پروبیوتیک طبیعی است. سرشار از مواد معدنی مانند پتاسیم و منیزیم است که اغلب در صورت تعریق بیش از حد و کم‌آبی بدن کاهش می‌یابد.
نکته: دوغ نه تنها بی‌خطر است، بلکه برای سلامت کلی نوزاد شما نیز مفید است.
3.سوپ
سوپ‌ها منابع خوبی از مواد مغذی هستند که می‌توانند به مقابله با کم آبی و علائم آن کمک کنند. محتوای بالای مواد معدنی مانند پتاسیم در سوپ‌ها آن‌ها را به گزینه‌ای ایده آل برای بازگرداندن مواد مغذی از دست رفته در بدن تبدیل می‌کند. می‌توان از آن‌ها برای درمان کم آبی در نوزادان پس از 6 ماهگی استفاده کرد.
4.آب نارگیل
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1 لیوان آب نارگیل
آنچه شما باید انجام دهید:
در طول روز آب نارگیل بنوشید.
برای بهترین نتیجه باید روزانه 4 تا 5 بار آب نارگیل بنوشید.
چگونه این کار می‌کند:
آب نارگیل سرشار از سدیم و پتاسیم است که در صورت کم‌آبی، سطح آن‌ها کاهش می‌یابد. این باعث می‌شود که یکی از بهترین گزینه‌ها برای درمان کم آبی به طور طبیعی باشد.
نکته: آب نارگیل را فقط زمانی به کودک خود بدهید که 6 ماهگی او تمام شده‌باشد.
5.اسانس
آ. اسانس لیمو
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1 تا 2 قطره اسانس لیمو
1 لیوان آب
آنچه شما باید انجام دهید:
چند قطره اسانس لیمو را به یک لیوان آب اضافه کنید.
این محلول را بنوشید.
نوشیدنی با طعم لیمو را یک بار در روز بنوشید.
چگونه این کار می‌کند:
اسانس لیمو دارای خواص آنتی اکسیدانی و پاک کنندگی است و برای هیدراته نگه‌داشتن و سلامت شما عالی است.
ب. اسانس پرتقال وحشی
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1 تا 2 قطره اسانس پرتقال وحشی
1 لیوان آب
آنچه شما باید انجام دهید:
چند قطره اسانس پرتقال وحشی را به یک لیوان آب اضافه کنید و خوب مخلوط کنید.
این آب طعم‌دار را در طول روز مصرف کنید.
این آب را حداقل یک بار در روز بنوشید.
چگونه این کار می‌کند:
آب با طعم پرتقال وحشی یک نوشیدنی آنتی اکسیدانی با طراوت است که سلامت کلی شما را ارتقا می‌دهد و عملکرد سیستم ایمنی شما را تقویت می‌کند. در مقایسه با نوشیدنی‌های ناسالم با محتوای قند بالا، روشی خوش طعم و سالم برای درمان کم آبی بدن است.
ج. اسانس نعناع فلفلی
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
2 قطره اسانس نعناع فلفلی
1 لیوان آب
آنچه شما باید انجام دهید:
چند قطره اسانس نعناع را به یک لیوان آب اضافه کنید و روزانه مصرف کنید.
این کار را 1 تا 2 بار در روز انجام دهید.
چگونه این کار می‌کند:
روغن نعناع حاوی پتاسیم و منیزیم است که ذخایر آن در افراد کم‌آب کم است. این آب دم کرده روغن نعناع می‌تواند به جبران سطوح پتاسیم و منیزیم در بدن شما و درمان کم آبی بدن کمک کند.
نکته: به نوزادان و کودکان تا سن 6 تا 10 سالگی نباید اسانسی داده‌شود.
6.ORS خانگی
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1/2 قاشق چای‌خوری نمک
6 قاشق چای‌خوری شکر/شکر قهوه‌ای
4 لیوان آب
آنچه شما باید انجام دهید:
نمک و شکر را به آب اضافه کنید و خوب هم بزنید تا کاملا حل شوند.
این محلول را تا رفع علائم بنوشید.
این کار را چندین بار انجام دهید تا زمانی که حداقل 3 لیتر از این محلول را در روز مصرف کنید.
چگونه این کار می‌کند؟
ORS مخفف Oral Rehydration Solution است. نام خود استفاده از این دارو را نشان می‌دهد، یعنی برای درمان کم آبی. مصرف ORS یکی از بهترین راه‌ها برای جایگزینی مایعات از دست رفته در بدن شما است. این به این دلیل است که محتوای گلوکز قند مورد استفاده در ORS به افزایش جذب سدیم و آب که به دلیل کم آبی از دست می رود کمک می‌کند.
توجه: ORS یکی از ایمن‌ترین گزینه‌ها برای درمان کم آبی در نوزادان است. با این حال، بهتر است قبل از انجام این کار با پزشک مشورت کنید، به خصوص اگر نوزاد شما کمتر از 6 ماه سن دارد.
7.آب ترشی
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1/3 فنجان آب ترشی
آنچه شما باید انجام دهید:
آب ترشی را قبل یا بعد از تمرین شدید بنوشید.
این کار را یک بار در روز انجام دهید.
چگونه این کار می‌کند:
بدن شما تمایل به از دست دادن مقدار زیادی پتاسیم و سدیم با تعریق بیش از حد دارد و این منجر به کم آبی بدن می‌شود. یک مطالعه نشان داد که مردانی که دچار کم آبی بودند، پس از مصرف آب ترشی، گرفتگی عضلانی را بلافاصله تسکین دادند. آب ترشی سرشار از سدیم است و همچنین به داشتن مقداری پتاسیم در آن معروف است. بنابراین، یکی از بهترین راه حل‌ها برای درمان کم آبی بدن است زیرا تعادل الکترولیت را در بدن شما بازیابی می‌کند.
نکته: به نوزاد خود آب ترشی ندهید.
8.آب زغال اخته
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
2 فنجان آب زغال اخته
آنچه شما باید انجام دهید:
روزانه حداقل 2 لیوان آب زغال اخته شیرین نشده بنوشید.
این آب را دو بار در روز بنوشید.
چگونه این کار می‌کند:
آب زغال اخته محتوای آب بالایی دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای درمان طبیعی کم آبی بدن است. همچنین حاوی قندها و املاح ضروری است که اغلب با کم آبی بدن از بین می‌روند.
9.آب سیب
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1 سیب
1/2 لیوان آب
آنچه شما باید انجام دهید:
یک سیب را با نصف لیوان آب مخلوط کنید.
این آب میوه را بنوشید.
می‌توانید این آب میوه را دو بار در روز بنوشید.
چگونه این کار می‌کند:
سیب منبع غنی منیزیم است. آن‌ها همچنین حاوی مقادیر کمی پتاسیم هستند و بنابراین می‌توانند به بازگرداندن مواد معدنی و الکترولیت‌های از دست رفته در بدن به درمان کم آبی بدن کمک کنند. بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2016 انجام شد، آب سیب رقیق شده در مقایسه با نوشیدنی‌های الکترولیتی گزینه‌ی موثرتری برای درمان کم آبی در کودکان است.
نکته: قبل از وارد کردن آب میوه‌ها و غذاهای جامد در رژیم غذایی کودکتان، باید منتظر بمانید تا نوزادتان حداقل 6 ماهه شود.
10.آب پرتقال
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1 تا 2 لیوان آب پرتقال
آنچه شما باید انجام دهید:
قبل یا بعد از یک تمرین سنگین یک لیوان آب پرتقال بنوشید.
این آب میوه را باید یک یا دو بار در روز بنوشید.
چگونه این کار می‌کند:
پرتقال سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی زیادی است. آن‌ها همچنین دارای الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم و مقدار کمی منیزیم در آن‌ها هستند. بنابراین، پرتقال با حفظ تعادل الکترولیت در بدن، این پتانسیل را دارد که از کم آبی بدن جلوگیری کند.
نکته: کودکان زیر 6 سال باید فقط نصف فنجان آب پرتقال در روز مصرف کنند.
11.آب لیمو
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1/2 لیمو
1 لیوان آب
عسل (اختیاری)
آنچه شما باید انجام دهید:
نصف لیمو را در یک لیوان آب بریزید.
برای طعم دادن به آن عسل اضافه کنید و این نوشیدنی را روزانه مصرف کنید.
دو تا سه بار در روز آب لیمو بنوشید.
چگونه این کار می‌کند:
آب لیمو نه تنها شما را شاداب می‌کند، بلکه به شما کمک می‌کند تا به بازگرداندن سطوح پتاسیم، سدیم و منیزیم در بدن بر کم آبی غلبه کنید.
نکته: قبل از وارد کردن لیمو به رژیم غذایی کودکتان تا 6 ماهگی صبر کنید.
12.نمک
هنگامی که بدن شما کم آب می‌شود، بدن شما بسیاری از مواد معدنی و الکترولیت‌های مهم مانند منیزیم، پتاسیم و سدیم را از دست می‌دهد. در چنین شرایطی توصیه می‌شود مصرف این‌ها را افزایش دهید تا میزان آن‌ها در بدن شما متعادل شود. بدن شما توانایی طبیعی برای حفظ تعادل سدیم و آب را دارد. هنگامی که شما کم آب هستید، این تعادل به هم می‌خورد. بنابراین، افزایش میزان نمک در رژیم غذایی از طریق نوشیدنی‌های ورزشی و غذاهای غنی از سدیم می‌تواند به بدن شما کمک کند تا تعادل سدیم و آب را به دست بیاورد. این به نوبه‌ی خود می‌تواند به مبارزه با کم آبی بدن کمک کند.
13.ماست
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1 فنجان ماست
نمک
آنچه شما باید انجام دهید:
کمی نمک به یک فنجان ماست اضافه کنید و خوب مخلوط کنید.
این را روزانه مصرف کنید.
این کار را 1 تا 2 بار در روز انجام دهید.
چگونه این کار می‌کند:
ماست منبع غنی الکترولیت‌ها است و از این رو می‌تواند با بازگرداندن الکترولیت‌های از دست رفته در بدن با کم آبی بدن مبارزه کند.
نکته: در صورتی که کودکتان بزرگتر از 6 ماه است، می‌توانید ماست را در رژیم غذایی کودک خود بگنجانید.
14.حمام نمک اپسوم
آنچه شما نیاز خواهید داشت:
1 فنجان نمک اپسوم
1 سطل آب
آنچه شما باید انجام دهید:
یک فنجان نمک اپسوم را به آب حمام خود اضافه کنید.
15 تا 20 دقیقه در حمام خیس کنید و استراحت کنید.
می توانید این کار را ۲ تا ۳ بار در هفته انجام دهید.
چگونه این کار می‌کند:
منیزیم موجود در نمک اپسوم می‌تواند به مبارزه با کم آبی و علائم آن در صورت جذب توسط بدن شما کمک کند.
نکته: اگرچه حمام نمک اپسوم برای کودکان نسبتاً ایمن است، اما اگر آب حمام بلعیده شود، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. نوزادان زیر 1 سال باید از این درمان دور نگه داشته‌شوند.
اگرچه این راه‌حل‌ها می‌توانند به شما در مبارزه با کم‌آبی بدن کمک کنند، اما رعایت چند نکته‌ی پیشگیرانه و ایجاد چند تغییر در سبک زندگی در درمان این بیماری مفید خواهد بود.
نکات پیشگیرانه برای کم آبی بدن
- آب فراوان و آب میوه های آبرسان مانند هندوانه و توت فرنگی را در رژیم غذایی خود بگنجانید، به خصوص قبل و بعد از یک فعالیت شدید.
- اگر قصد دارید بیش از یک ساعت ورزش کنید، از نوشیدنی ورزشی الکترولیتی استفاده کنید.
- از مصرف الکل خودداری کنید زیرا کم آبی بدن را افزایش می‌دهد.
- سیگار را ترک کنید زیرا می‌تواند در دراز مدت باعث کم آبی بدن شود.
- اگر در خارج از منزل ورزش می‌کنید، لباس‌های سبک وزن و رنگ روشن بپوشید.
- از یک رژیم غذایی سالم با غذاهای حاوی آب بالا مانند خیار، ماست، پاپایا و سالاد سبز پیروی کنید.
بیشتر بخوانید: 12 مزیت شگفت انگیز پیاده روی و نکات مفید آن
