احساس بی‌حسی در پاها و کف پا معمولاً آزاردهنده است و باعث می‌شود که کارایی کمتری داشته باشید اما این حس اغلب علامت یک مشکل خطرناک نیست. اگر برای مدت طولانی در یک حالت بدون تغییر بنشینید یا بایستید، احتمالاً پس از مدتی احساس می‌کنید که یک یا هر دو پایتان بی‌حس شده است. در چنین مواردی معمولاً احساس بی‌حسی پا در شما نگرانی ایجاد نمی‌کند و کافی است موقعیت بدنی‌تان را کمی تغییر دهید تا ظرف چند دقیقه حس پاهایتان به حالت طبیعی برگردد. با این وجود اگر نتوانستید دلیل بی‌حسی پاهایتان را پیدا کنید و یا احساس بی‌حسی پایتان برای مدتی بیش از یک ساعت باقی ماند، بهتر است با پزشکتان تماس بگیرید تا شما را در پیدا کردن علت واقعی بی‌حسی پایتان و شیوه درمان آن راهنمایی کند.
روش اول: درمان‌های خانگی را امتحان کنید
۱. از پروسه حذف کردن استفاده کنید تا دلیل بی‌حسی پایتان را پیدا کنید
احساس بی‌حسی در پاها می‌تواند دلایل بالقوه متعددی داشته باشد. هر چقدر بتوانید دلایل بیشتری را حذف کنید، احتمال آن که دلیل واقعی را پیدا کنید و آن را به درستی درمان کنید بیشتر می‌شود.
- برای مثال اگر در موقعیتی نشسته‌اید که پاهایتان را روی هم انداخته، شاید جابجا کردن و یا کشیدن پاهایتان به شما کمک کند که حس را به پاهایتان برگردانید. از سوی دیگر اگر روی پایتان نشسته‌اید، ممکن است بلند شدن و چند قدم حرکت کردن به شما در برطرف کردن مشکل کمک کند.
- اگر یک مشکل کمر مزمن داشته باشید و یا به تازگی به کمرتان صدمه وارد شده باشد، این امر می‌تواند باعث ایجاد بی‌حسی در یک یا هر دو پایتان شود.
- ترفند: پایتان برای پیدا کردن جای نیش حشرات بررسی کنید، به خصوص اگر به تازگی خارج از خانه بوده‌اید. جای نیش بعضی از حشرات می‌تواند به طور موقت باعث ایجاد بی‌حسی شود.
۲. پایتان را ماساژ دهید تا جریان خون آن بیشتر شود
قسمت‌های بی‌حس شده پایتان را به آرامی و با حرکات دورانی ماساژ بدهید. در بعضی موارد، وارد کردن فشار بیشتر و یا نیشگون گرفتن قسمت‌های بی‌حس شده هم به افزایش گردش خون این قسمت‌ها کمک می‌کند.
- دقت داشته باشید که در هنگام ماساژ فشار دستان بیش از حد نباشد. از آنجایی که قسمت‌های بی‌حس شده پایتان نمی‌توانند به شما اخطار بدهند که چه زمان فشار دستتان زیادی شده است، ممکن است با وارد کردن فشار بیش از حد به بافت پایتان آسیب برسانید.
۳. لباس‌های گشاد‌تر و کمتر محدودکننده بپوشید
در بعضی موارد پوشیدن لباس‌های تنگ باعث می‌شود که گردش خون در پای شما مختل شده و پایتان بی‌حس شود. به طور مشابه، پوشیدن کفش تنگ هم می‌تواند یکی از علل بی‌حسی کف پا باشد.
- اگر جوراب یا جوراب ساق بلند می‌پوشید، کش آن را چک کنید که زیاد از حد محکم نباشد. اگر جای کش جورابتان روی پوست ساق پایتان افتاده باشد، می‌تواند باعث شود که گردش خون در پایتان مختل شده و خون کافی به قوزک و کف پایتان نرسد.
۴. وضعیت بدنی‌تان را زود به زود تغییر دهید
اگر برای مدت طولانی در یک موقعیت ثابت بدنی بدون حرکت باشید، ممکن است پاهایتان بی‌حس شوند، به خصوص اگر در آن موقعیت بدنی پاهایتان هم شده باشد یا زیر بدنتان قرار گرفته باشد. تکان خوردن و تغییر دادن موقعیت بدنی‌تان باعث می‌شود که گردش خون در پاهایتان بهتر شود.
- عموماً بهتر از قبل از آنکه پاهایتان بی‌حس شوند موقعیت بدنی‌تان را تغییر دهید. به این ترتیب دیگر حس بهتری دارید و دیگر لازم نیست که درد و گزگز کردن تا زمان بیدار شدن پاهایتان را تحمل کنید.
۵. اگر دچار کمبود ویتامین هستید و از قرص‌های مکمل ویتامینی استفاده کنید
کمبود ویتامین یکی از عوامل شایع بروز بی‌حسی در دست‌ها، بازوها و پاها است. کمبود ویتامین‌های ب کمپلکس می‌تواند منجر به بی‌حسی شده و یا در موارد حادتر، باعث بروز بیماری موسوم به آتاکسیا شود. کمبود پتاسیم، سدیم و منیزیم هم می‌تواند باعث ایجاد بی‌حسی شود.
- به طور معمول فرد دچار کمبود ویتامین‌های ب-کمپلکس نمی‌شود، مگر آن که برای یک بازه زمانی طولانی دریافتی این خانواده ویتامین را نداشته باشد، مانند افراد گیاهخوار یا وگان.
- اگر در حال حاضر به طور روزانه از مکمل‌های مولتی ویتامین استفاده نمی‌کنید، می‌توانید بدون در نظر گرفتن هیچ گونه زمینه قبلی، شروع به مصرف مولتی ویتامین کنید تا ببینید آیا اثر مثبتی بر روی مشکل شما دارد یا نه؛ اما اگر در حال حاضر مکمل یا داروی خاصی مصرف می‌کنید، بهتر است پیش از شروع مصرف مکمل‌های مولتی ویتامینی با پزشکتان مشورت کنید.
- اگر در حال حاضر از مکمل‌های مولتی ویتامینی استفاده می‌کنید، بعید است که عامل ایجاد مشکل بی‌حسی شما ربطی به کمبود ویتامین داشته باشد. با این وجود می‌توانید از دکترتان بخواهید که سطح ویتامین‌های موجود در خونتان را اندازه بگیرد تا کاملاً مطمئن شوید.
روش ۲ : استفاده از کمک‌های پزشکی
۱. اگر احساس می‌کنید مشکلتان جدی است، با اورژانس محلی‌تان تماس بگیرید
بی‌حسی در پاها در اغلب موارد دلایل ساده‌ای دارد که نگران‌کننده نیستند؛ اما در بعضی موارد، بی‌حسی شدید پا می‌تواند علامت یک مشکل حدی باشد که به رسیدگی فوری پزشکی نیاز دارد؛ مانند سکته. اگر متوجه شدید که هم‌زمان با بی‌حسی در پاهایتان، یک یا چند مورد از علائم زیر را نیز دارید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:
- ضعف یا ناتوانی در حرکت
- سردرد شدید و ناگهانی
- از دست دادن ناگهانی کنترل بر روی مثانه و روده‌ها
- گیجی یا کاهش یافتن هوشیاری
- لکنت زبان، مشکل در تکلم یا تاری دید
۲. اگر نمی‌توانید علت بروز بی‌حسی در پاهایتان را پیدا کنید، حتماً با پزشکتان مشورت کنید
اگر تمام تلاشتان را برای پیدا کردن علت وقوع بی‌حسی در پاهایتان و درمان کردن آن در خانه انجام داده‌اید، اما با این وجود مشکل شما کماکان پابرجاست، حتماً با پزشکتان در این مورد مشورت کنید. به دکترتان همه چیز را در مورد مشکلتان بگویید، مثلاً اینکه این مشکل از کجا شروع شده است، چقدر طول کشیده است و در طول این مدت چه کارهایی برای درمان آن انجام داده‌اید و جواب نگرفته‌اید. به این ترتیب دکترتان بهتر می‌تواند منشأ بروز بی‌حسی را تشخیص دهد و با درمان آن، علائم این مشکل هم برطرف خواهند شد.
- بعضی از مواردی که احتمالاً دکتر شما چک می‌کند عبارتند از دیابت، تونل کارپال و تحت فشار بودن اعصاب در پشت و کمر.
- با پزشکتان همه چیز را درباره بیماری‌ها، صدمات و یا مشکلاتی که اخیراً با آن‌ها روبرو شده‌اید در میان بگذارید و شیوه درمان هر یک را به او بگویید. همچنین دکتر شما باید درباره داروها، ویتامین‌ها، مکمل‌ها و داروهای گیاهی که مصرف می‌کنید اطلاع داشته باشد. در بعضی موارد، بی‌حسی می‌تواند یکی از اثرات جانبی استفاده از داروها یا داروهای گیاهی باشد.
- ممکن است دکترتان درباره سابقه پزشکی شخصی شما و یا سابقه پزشکی خانواده‌تان سوال‌هایی بپرسد تا بتواند ریسک بروز سکته را تخمین بزند.
۳. یک آزمایش خون بدهید تا سطح ویتامین‌ها و مواد سمی خونتان مشخص شود
بر حسب علائم بالینی و سابقه پزشکی‌تان، ممکن است دکتر شما دستور انجام آزمایش خون بدهد. این آزمایش مشخص می‌کند که عامل بی‌حسی شما کمبود ویتامین، وجود مواد سمی در خون و یا مسمومیت با فلزات سنگین است یا نه. بر اساس نتایج این آزمایش‌ها، پزشکتان به شما دستور مصرف مکمل‌های مولتی ویتامین و یا داروهای سم‌زدا خواهد داد.
- این آزمایشات همچنین به دکتر شما کمک می‌کنند تا بتواند تشخیص دهد که آیا تیروئید و کبدتان عملکرد مناسبی دارند یا نه. اختلال در عملکرد هر یک از این ارگان‌ها هم می‌تواند یکی از عوامل بروز بی‌حسی در پاها باشد.
- اگر تشخیص دکترتان کمبود ویتامین باشد، برای شما مکمل حاوی آن ویتامین خاص را تجویز می‌کند. با مصرف این مکمل‌ها ظرف مدت بسیار کوتاهی، علائم شما کاهش پیدا کرده و بی‌حسی پایتان بهبود می‌یابد.
- ترفند: اگر دکترتان به سکته یا سکته ناقص مشکوک شده باشد احتمالاً دستور یکی از انواع روش‌های عکس‌برداری را خواهد داد. از پزشکتان بپرسید که به چه مواردی مشکوک است و درباره اثرات هر یک از آن موارد بر سلامتی بلندمدتتان تحقیق کنید.
۴. تست عصب بدهید تا از سلامتی اعصاب پایتان اطمینان حاصل کنید
برای انجام تست عصب، الکترودهایی به قسمت‌های مختلف پای شما وصل می‌شوند. در حین انجام تست، دکتر تک به تک این الکترودها را فعال می‌کند و با استفاده از آن اعصاب پای شما را تحریک می‌کند و واکنش عضلانی مربوط به آن را مشاهده می‌کند. با آن که انجام این تست ممکن است باعث ناراحتی شما شود، اما معمولاً پس از اتمام آن درد و احساس ناراحت بودن از بین می‌رود.
- تست عصب معمولاً یکی از آخرین گزینه‌هایی است که اگر دکترتان نتواند هیچ دلیل دیگری برای بی‌حسی پای شما پیدا کند، به سراغ آن می‌رود.
- نتایج غیرطبیعی تست عصب نشان‌دهنده آن است که اعصاب پای شما آسیب دیده و یا از بین رفته‌اند و همین امر دلیل بی‌حسی پای شما است. این آسیب‌های عصبی می‌تواند نتیجه ثانویه بیماری‌های دیگری مانند دیابت یا ms باشد.
- اگر اعصاب پایتان آسیب دیده باشند، دکتر به دنبال پیدا کردن علت آن می‌گردد. با از بین رفتن عامل آسیب‌رسان به اعصاب پایتان، بی‌حسی کم کم از بین خواهد رفت و یا کمتر خواهد شد. برای مثال اگر دکتر تشخیص بدهد که اعصاب پای شما به دلیل قند خون بالا آسیب دیده‌اند، پایین آوردن قند خونتان باعث می‌شود که بی‌حسی پایتان هم از بین برود.
۵. برای از بین بردن علائم بیماری‌تان، از داروها استفاده کنید
بر اساس تشخیص دکترتان در رابطه با عامل زمینه ایجاد بی‌حسی در پای شما، او برایتان داروهایی تجویز می‌کند تا هم علت زمینه‌ای را درمان کند و هم علائم بی‌حسی از بین بروند. این داروها بر اساس علائم بیماری شما، تاریخچه سلامت کلی و سبک زندگی عادی‌تان تجویز می‌شوند.
- برای مثال اگر پزشکتان تشخیص بدهد که مشکل زمینه‌ای شما بیماری عروق پا است، ممکن است داروهایی در رابطه با کنترل کلسترول خون، فشارخون و یا قند خون تجویز کند.
- در بعضی موارد داروهای ضدافسردگی و استروئید‌های کورتونی می‌توانند در بلند مدت در درمان مشکلات عصبی موثر باشند.
روش ۳: جلوگیری از بی‌حسی
۱. اضافه وزن دارید رژیم بگیرید ورزش کنید تا وزن کم کنید
اگر ضریب توده بدنی (BMI) بدن شما بالاتر از ۳۰ باشد، از نظر پزشکی دارای اضافه وزن هستید. داشتن اضافه وزن باعث مختل شدن سیستم گردش خون شده و در بعضی موارد باعث ایجاد بی‌حسی می‌گردد. علاوه بر آن اگر به بیماری دیابت دچار باشید، داشتن اضافه وزن ریسک آسیب رساندن دیابت به دستگاه عصبی شما را بیشتر می‌کند که یکی از نتایج آن، بی‌حسی در پاها است.
- دکتر شما می‌تواند کمک کند که یک رژیم غذایی مناسب و تمرینات متعادلی در پیش بگیرید تا وزنتان به وزن نرمال برگردد. علاوه بر آن احتمالاً به مشاوره یک متخصص تغذیه گوشی خوب و یک مربی خصوصی برای تمرینات تکمیلی هم نیاز داشته باشید.
- در کل، برنامه‌ریزی کنید که هر روز حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید و یک رژیم غذایی حاوی مقادیر زیادی میوه‌جات و سبزیجات داشته باشید.
- اگر در پاهایتان احساس اگر با مشکل بی‌حسی پا روبرو هستید ورزش‌های پیاده‌روی، دوچرخه ثابت و شنا را امتحان کنید تا پاهایتان فعال شوند. هر چقدر پاهایتان فعالیت بیشتری داشته باشد، تعداد دفعات بی‌حسی آن‌ها کمتر می‌شود.
۲. اگر سیگار می‌کشید برنامه‌ای برای ترک آن طراحی کنید
سیگار کشیدن باعث باریک شدن و سخت شدن دیواره عروق می‌شود که جریان خون در پاها را کاهش داده و از علل ایجاد بی‌حسی در پاها شمار می‌رود. سیگار کشیدن بر روی سیستم عصبی هم اثر مخربی دارد. اگر سیگار می‌کشید به دکترتان بگویید که قصد دارید آن را ترک کنید. پزشک به شما کمک می‌کند که یک برنامه‌ریزی درست داشته باشید تا پیش از ترک سیگار به طور کامل، ابتدا میزان مصرفتان را با یک شیب ملایم کاهش دهید.
- معمولاً استفاده از یک جایگزین حاوی نیکوتین به شما کمک می‌کند که روند ترک موفقیت‌آمیزی داشته باشید، مثلاً برچسب یا آدامس حاوی نیکوتین. استفاده از این جایگزین‌ها به بدن کمک می‌کند که شوک ترک نیکوتین را راحت‌تر تحمل کند.
- می‌توانید یک سرگرمی جدید پیدا کنید که دستانتان را مشغول کند تا هوس سیگار کشیدن کمتر به سرتان بزند.
۳. یک روتین منظم برای ورزش کردن داشته باشید
ورزش منظم به شما کمک می‌کند تا علاوه بر یک گردش خون علاوه بر داشتن گردش خون بیشتر، بدن سالم‌تری داشته باشید. حتی اگر اضافه وزن هم نداشته باشید باز هم ورزش منظم به شما کمک می‌کند که سلامت کلی بهتری داشته باشید.
- انجام حرکات ورزشی به داشتن گردش خون بهتر کمک می‌کند. به خصوص اگر مشکل بی‌حسی پای شما به دلیل کم بودن گردش خون باشد، انجام حرکاتی که ضربان قلب را افزایش می‌دهند به برطرف شدن این مشکل کمک خواهند کرد.
- فعالیت جسمی را به بخشی از زندگی روزمره‌تان تبدیل کنید. برای مثال می‌توانید به جای استفاده از آسانسور از پله‌ها رفت و آمد کنید و یا ماشینتان را کمی دورتر از مقصد تا کنید و بقیه مسیر را پیاده بروید.
۴. برای بهبود گردش خونتان از درمان‌های جایگزین استفاده کنید
درمان‌های جایگزینی که سیستم گردش خون را بهبود می‌بخشند می‌توانند مشکل بی‌حسی پای شما را کمتر کنند، مانند طب سوزنی و ماساژ درمانی. با دکترتان مشورت کنید تا درمان‌های جایگزین مناسب را به شما توصیه کند.
- می‌توانید از یک متخصص مشاوره بگیرید تا علائم بیماری‌تان را به طور کامل برای او شرح دهید و درمان جایگزین پیشنهادی را بشنوید. در این مشاوره می‌توانید در مورد تعداد جلسات مورد نیاز و هزینه آن‌ها نیز سوال بپرسید.
- به یاد داشته باشید که طرح‌های بیمه عمومی معمولاً درمان‌های جایگزین را پوشش نمی‌دهند، بنابراین اگر تصمیم داشته باشید از این درمان‌ها استفاده کنید، به احتمال زیاد مجبور می‌شوید هزینه آن را شخصاً پرداخت کنید.
بیشتر بخوانید: انحراف شست پا را به روش طبیعی درمان کنید
