تب داشتن یک نشانه شایع از ویروس‌ها، عفونت‌ها، آفتاب سوختگی، گرمازدگی یا حتی داروهای تجویزی است. دمای بدن به عنوان یک مدافع طبیعی در برابر عفونت و بیماری افزایش می‌یابد. ناحیه‌ای از مغز به نام هیپوتالاموس دمای بدن را تنظیم می‌کند که در طول روز از سطح طبیعی 98.6 درجه فارنهایت (37.0 درجه سانتیگراد) یک یا دو درجه در نوسان است. تب معمولاً به عنوان افزایش درجه حرارت بدن، بالاتر از دمای طبیعی بدن که 98.6 درجه فارنهایت (37.0 درجه سانتیگراد) است تعریف می‌شود. در حالی که تب یک فرآیند طبیعی است که می‌تواند به بدن شما کمک کند تا بهبود یابد. شرایطی وجود دارد که ممکن است بخواهید ناراحتی ناشی از تب را تسکین دهید و یا حتی به پزشک مراجعه کنید.
بخش اول کاهش تب با دارو
1. استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید
این داروها برای خرید، در داروخانه‌ها قابل دسترس هستند و تب را بطور موقت کاهش می‌دهند. این داروها می‌توانند به کودکان و بزرگسالان کمک کنند تا در هنگام بهبودی، احساس راحتی بیشتری داشته باشند.
- پیش از دادن دارو (فرمول شده برای کودک) به کودک زیر دو سال با پزشک یا داروساز مشورت کنید و هرگز ایبوپروفن را به کودک زیر شش ماه ندهید.
- بیشتر از دوز توصیه شده مصرف نکنید. به دوزهایی که به کودکان می‌دهید توجه ویژه‌ای کنید. بطری‌های دارو را در دسترس کودکان قرار ندهید، زیرا مصرف بیش از دوز توصیه شده می‌تواند خطرناک باشد.
- استامینوفن را هر 4 تا 6 ساعت یکبار مصرف کنید و از مقدار توصیه شده در بسته تجاوز نکنید.
- ایبوپروفن را هر 6 تا 8 ساعت یکبار مصرف کنید ولی از مقدار توصیه شده در بسته تجاوز نکنید.
2. از ترکیب داروها برای کودکان اجتناب کنید
برای درمان سایر علائم، به طور همزمان به کودکان بیش از یک داروی بدون نسخه ندهید. اگر می‌خواهید داروی استامینوفن یا ایبوپروفن به فرزندتان بدهید، بدون مشورت با پزشک داروی سرماخوردگی یا هر نوع داروی دیگری را به فرزندتان ندهید. برخی از داروهای خاص به گونه‌ای با یکدیگر تعامل دارند که می‌تواند به سلامت فرزند شما آسیب برساند.
- برای نوزادان بالای 6 ماه، کودکان و بزرگسالان، مصرف متناوب بین استامینوفن و ایبوپروفن بی‌خطر است. دوزهای معمول استامینوفن، هر 4 تا 6 ساعت و ایبوپروفن هر 6 تا 8 ساعت، بسته به میزان آن‌ها مصرف می‌شود.
3. آسپیرین را تنها در صورتی که بالای 18 سال سن دارید مصرف کنید
آسپرین را تا زمانی که فقط مقدار توصیه شده از آن را مصرف کنید، به عنوان کاهش دهنده موثر تب در بزرگسالان است. هرگز آسپرین بزرگسالان را به کودکان ندهید، زیرا این امر می‌تواند موجب سندرم ری (Reye's syndrome) که یک اختلال بالقوه کشنده است شود.
بخش دوم کاهش علائم تب با داروهای خانگی
1. مقدار زیادی مایعات بنوشید
مرطوب نگه داشتن بدن در هنگام تب مهم است، زیرا افزایش دمای بدن می‌تواند باعث کم آبی بدن شود. نوشیدن آب و مایعات دیگر به بدن شما کمک می‌کند ویروس و یا باکتری‌هایی که باعث تب می‌شوند را خارج کند. با این حال، شما باید از کافئین و الکل پرهیز کنید، چرا که مصرف آن‌ها می‌تواند منجر به کم آبی بیشتر بدن شود.
- چای سبز، می‌تواند به کاهش تب و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
- اگر به همراه تب دچار حالت تهوع یا استفراغ هستید، از آب میوه، شیر، نوشیدنی‌های بسیار شیرین و نوشیدنی‌های گازدار خودداری کنید. این نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث ناراحتی شما و یا موجب استفراغ شوند.
- سعی کنید غذای جامد را با سوپ یا آبگوشت جایگزین کنید تا بدنتان دوباره هیدراته شود (اما به میزان نمک توجه کنید). بستنی یخی، همچنین یک روش عالی برای مصرف مایعات است که به خنک شدن بدن شما نیز کمک می‌کند.
- اگر استفراغ کرده‌اید، ممکن است دچار عدم تعادل الکترولیتی شده باشید. یک محلول او .آر.اس (به انگلیسی: ORS) (مخفف: Oral Rehydration Solution) و یا یک نوشیدنی ورزشی حاوی الکترولیت بنوشید.
- كودكان زیر یک سال كه به طور مرتب شیر مادر را مصرف نمی‌كنند و یا پرستاری که در اعتصاب غذا است، باید در حین بیماری از محلول او آر اس حاوی الکترولیت مانند: پدیالیت استفاده كنند تا اطمینان حاصل شود كه مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت می‌كنند.
2. تا حد امکان استراحت کنید
خواب، یک روش طبیعی بدن برای بهبودی از بیماری است. در حقیقت، حتی خوابیدن خیلی کم می‌تواند شما را بیمار کند. تلاش برای مبارزه کردن و ادامه دادن، حتی ممکن است باعث افزایش دمای بدن شما شود. با اطمینان از اینکه مدت زمان بیشتری می‌خوابید، با این کار به بدن خود اجازه می‌دهید به جای کار دیگر انرژی خود را صرف مبارزه با عفونت کند.
- یک روز مرخصی بگیرید یا اگر فرزند شما مریض است از او بخواهید که در خانه بماند. خواب اضافی که کودک شما دریافت می‌کند، یک راه مطمئن برای بهبودی سریع‌تر است و منبع تب ممکن است مسری باشد، بنابراین بهتر است او را در خانه نگه دارید. بسیاری از تب‌ها، ناشی از ویروس‌هایی هستند که تا زمانی که تب وجود داشته باشد به شدت مسری باقی می‌مانند.
3. لباس سبک قابل تنفس بپوشید
خود یا فرزندتان را با پتو و لایه‌هایی از لباس پوشانید. ممکن است احساس سرمازدگی کنید، اما اگر پوشانده شده از پتو یا لباس گرم باشید، دمای بدن شما نمی‌تواند شروع به افت کردن کند. خود یا فرزندتان را با لباس‌های نازک اما راحت بپوشانید.
- سعی نکنید با انداختن چند پتو روی فرد مریض، باعث تعریق آن شوید.
4. طبق معمول غذا بخورید
حتی اگر اصطلاح قدیمی که می‌گوید "آب هر چه عمیق‌تر، آرام‌تر"، باید بگویم که این نصیحت خوبی نیست. برای بهبودی سریع‌تر، به خوردن غذاهای سالم ادامه دهید. سوپ مرغ، یک جایگزین خوبی است، زیرا حاوی سبزیجات و پروتئین است.
- اگر اشتهای زیادی ندارید، سعی کنید غذای جامد را با سوپ یا آبگوشت جایگزین کنید تا به بدن شما کمک کند.
- میوه‌هایی با آب زیاد مانند هندوانه بخورید، به بدن شما کمک می‌کند تا هیدراته بماند.
- اگر همراه با تب خود حالت تهوع یا استفراغ دارید، سعی کنید غذاهای بی‌نظیر مانند: کراکر نمکی یا سس سیب را به غذاهای بی‌مزه اضافه کنید.
5. داروهای گیاهی را امتحان کنید
برخی از داروهای گیاهی ممکن است به کاهش تب کمک کند و یا از سیستم ایمنی بدن شما حمایت کند، زیرا با هر چیزی که باعث ایجاد تب می‌شود، مبارزه می‌کند. با این حال، داروهای گیاهی و طبیعی می‌توانند با داروها و سایر شرایط پزشکی تداخل داشته باشند، بنابراین قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
- گیاه آندروگرافیس پانیکولاتا (Andrographis paniculata)، به طور گسترده در طب سنتی چین برای درمان سرماخوردگی، گلودرد و تب مورد استفاده قرار می‌گیرد. 6 گرم در روز و به مدت 7 روز از این گیاه استفاده کنید. از مصرف گیاه آندروگرافیس در صورت داشتن کیسه صفرا یا بیماری خود ایمنی، هنگام بارداری و یا در شرف بارداری و همچنین در صورت داشتن فشار خون یا مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین اجتناب کنید.
- بومادران، با تشویق به عرق کردن می‌تواند به کاهش تب کمک کند. اگر آلرژی به راگوید یا پیر گیاه (Ragweed) و یا گل مروارید دارید، ممکن است یک واکنش آلرژیک به بومادران را نیز تجربه کنید. اگر داروهای رقیق کننده خون یا فشار خون، لیتیوم، کاهنده اسید معده یا ضد تشنج نیز مصرف می‌کنید، توصیه می‌شود بومادران را مصرف نکنید. کودکان و زنان باردار نباید از بومادران استفاده کنند. در نظر داشته باشید که اضافه کردن بومادران به حمام گرم (نه حمام داغ) به کاهش تب کمک می‌کند.
- بابونه گاوی (Feverfew)، علی رغم نام آن در واقع برای کاهش تب به خوبی عمل نمی‌کند.
6. یک حمام ولرم بگیرید
استفاده از حمام ولرم و آرامش‌بخش، راهی آسان و راحت برای کاهش تب است. غوطه‌ور شدن در آب ولرم یا در دمای اتاق، معمولا تنها درجه حرارت مناسب برای خنک کردن بدن شما بدون از دست دادن تعادل است. این کار می‌تواند به ویژه بلافاصله پس از مصرف داروهای کاهش دهنده تب بسیار مفید باشد.
- خودتان یا فرزندتان حمام گرم نگیرید. همچنین باید از حمام‌های سرد خودداری کنید، چرا که می‌تواند منجر به لرزیدن شما شود و در واقع می‌تواند دمای داخلی بدن را افزایش دهد. اگر می‌خواهید حمام کنید، تنها دمای مناسب، آب ولرم و یا دمایی بالاتر از دمای اتاق است.
- اگر کودک شما تب دارد، می‌توانید او را با یک اسفنج آغشته به آب ولرم شستشو دهید. بدن کودک خود را به آرامی بشویید، سپس با یک حوله‌ی نرم آن را خشک کنید و سریع لباس آن را بپوشانید تا احساس سرما نکند و منجر به لرزیدنش نشود.
7. هرگز از الکل برای کاهش تب استفاده نکنید
ماساژ الکل در حمام، یک روش درمانی قدیمی است که مردم از آن برای کاهش تب استفاده می‌کردند، اما این کار باعث می‌شود تا دمای بدن به سرعت کاهش یابد.
- مالیدن الکل نیز می‌تواند منجر به کما شود، بنابراین استفاده یا نگهداری از آن در اطراف کودکان خردسال مناسب نیست.
بخش سوم اندازه‌گیری دمای بدن
1. دماسنج را انتخاب کنید
انواع مختلفی از دماسنج وجود دارد، از جمله مدل‌های دیجیتال و شیشه‌ای (جیوه). رایج‌ترین روش برای گرفتن درجه حرارت برای یک کودک بزرگتر یا بزرگسال، قرار دادن دماسنج دیجیتال یا شیشه‌ای در زیر زبان او برای اندازه‌گیری گرمای بدن‌شان است، اما چندین دماسنج دیگر وجود دارد که از روش‌های مختلف برای گرفتن درجه حرارت استفاده می‌کنند.
- دماسنج‌های دیجیتال (Digital thermometers) می‌توانند به صورت دهانی یا مقعدی به کار روند (پایین ببینید) یا زیر بغل (گرچه دقت خواندن را کاهش می‌دهد) استفاده می‌شوند. دماسنج، زمانی بوق می‌زند که دما را به طور کامل بخوانید. دما روی صفحه نمایش نشان داده می‌شود.
- دماسنج‌های تمپانیک (Tympanic thermometers) داخل مجرای گوش استفاده می‌شوند و دما را با نور مادون قرمز اندازه‌گیری می‌کنند. عیب این مدل دماسنج این است که تجمع جرم گوش (Earwax) یا شکل مجرای گوش می‌تواند از دقت خواندن آن کم کند.
- دماسنج‌های شریان گیجگاهی (Temporal thermometers) از نور مادون قرمز برای اندازه گیری دما استفاده می‌کنند. این نوع دماسنج‌ها عالی هستند، زیرا سریع و کمتر تهاجمی هستند. برای استفاده از این نوع دماسنج، دماسنج را روی پیشانی در مجاور شریان گیجگاهی، درست بالای استخوان گونه قرار دهید. تسلط بر جای‌گذاری صحیح می‌تواند کمی دشوار باشد، اما با چندین بار امتحان کردن می‌توانید دقت خواندن خود را بهبود بخشید.
- دماسنج‌های پستانکی (Pacifier thermometers) را می‌توان برای نوزادان استفاده کرد. این‌ها مانند دماسنج‌های دیجیتال به صورت دهانی استفاده می‌شوند، اما برای نوزادانی که از پستانک استفاده می‌کنند مناسب است. دمای بدن در هنگام اندازه‌گیری بر روی صفحه نمایش نشان داده می‌شود.
2. دمای بدن خود را بررسی کنید
پس از انتخاب دماسنج، دمای بدن خود را مطابق روشی که دماسنج بر اساس آن ساخته شده است (یا به صورت دهانی، در مجرای گوش، بر روی شریان گیجگاهی و یا به صورت مقعدی برای کودک) انجام دهید (در تصویر زیر مشاهده کنید). اگر تب بالای 103 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) دارید یا اگر کودک بیش از 3 ماه، تب بیش از 102 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) دارد و همچنین اگر یک نوزاد تازه متولد شده (0 تا 3 ماه) با تب بالای 100.4 دارید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
3. دمای بدن کودک خردسال را بطور منظم اندازه‌گیری کنید
دقیق‌ترین روش برای گرفتن دمای بدن کودک از طریق مقعد است، اما برای این کار باید بسیار احتیاط کنید تا مقعد کودک آسیب نبیند. بهترین دماسنج برای این کار، دماسنج دیجیتال است.
- مقدار کمی وازلین یا ژله کی وای (ky) را روی پراب دماسنج قرار دهید.
- کودک‌تان را به پشت بخوابانید. در صورت لزوم از شخص دیگری کمک بگیرید.
- با دقت، پراب را به اندازه یک و نیم اینچ داخل مقعد فرو کنید.
- دماسنج و کودک را حدود یک دقیقه نگه دارید تا زمانی که صدای بوق را بشنوید. کودک خود یا دماسنج را رها نکنید تا از آسیب‌دیدگی به کودک‌تان جلوگیری شود.
- دماسنج را برداشته و عدد را از روی صفحه نمایش بخوانید.
4. بگذارید تب مسیرش را طی کند
اگر تب نسبتاً پایین باشد (تا 38.5 درجه برای بزرگسال یا کودک بالای 6 ماه)، کاهش آن به طور کامل لزوماً توصیه نمی‌شود. تب‌ها توسط بدن به عنوان نشانه‌ای از اینکه یک مساله دیگری در جریان است تولید می‌شوند، بنابراین باعث می‌شود که با مشکل عمیق‌تری مواجه شوید.
- درمان تهاجمی تب با روش طبیعی برای خلاص شدن از ویروس یا عفونت می‌تواند باعث ایجاد تداخل شود. دمای پایین بدن ممکن است محیط قابل سکونت بیشتری را برای جسم خارجی فراهم کند، بنابراین بهتر است اجازه دهیم تب روند خود را طی کند.
- اجازه دادن به تب برای افرادی که دارای نقص ایمنی هستند، داروهای شیمی درمانی استفاده می‌کنند یا اخیراً جراحی انجام داده‌اند توصیه نمی‌شود.
- به جای تلاش برای خلاص شدن از شر تب، اقداماتی را در طول دوره تب انجام دهید مانند استراحت کردن، نوشیدن مایعات، آرامش و خونسردی.
بخش چهارم دانستن اینکه چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
1. علائم تب را تشخیص دهید
دمای طبیعی بدن همه افراد، دقیقاً 98.6 درجه فارنهایت (37.0 درجه سانتیگراد) نیست. تغییر درجه حرارت با یک یا دو درجه طبیعی است. حتی معمولاً تب خفیف نیز باعث نگرانی نمی‌شود. علائم تب خفیف شامل موارد زیر است:
- ناراحتی، احساس گرمای بیش از حد
- ضعف عمومی
- بدن گرم
- لرزیدن
- تعریق
- بسته به علت تب، ممکن است هر یک از علائم زیر را نیز مشاهده کنید: سردرد، درد عضلانی، کاهش اشتها یا کم آبی بدن.
2. اگر تب بدن زیاد است یک قرار ملاقات با پزشک خود بگذارید
بزرگسالان باید با تب بالاتر از 103 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) به پزشک مراجعه کنند. بدن کودکان نسبت به بدن بزرگسالان، در برابر اثرات تب حساس‌تر است. در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- شما نوزادی زیر سه ماه دارید که تب بالای 100.4 درجه فارنهایت (38.0 درجه سانتیگراد) دارد.
- شما یک کودک سه تا شش ماهه دارید که تب آن بیشتر از 102 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) است.
- شما فرزندی در هر سنی با تب بالاتر از 102 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) دارید.
- شما یا یک بزرگسال دیگر، تب 103 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) یا بالاتر دارید، به ویژه در رابطه با خواب آلودگی یا تحریک پذیری بیش از حد.
3. اگر تب بیش از چند روز ادامه داشت یک قرار ملاقات با پزشک خود بگذارید
تبی که بیش از دو یا سه روز طول بکشد ممکن است نشانه‌ی یک مشکل عمیق تر باشد که باید به طور جداگانه درمان شود. سعی نکنید خودتان آن را تشخیص دهید، بلکه به پزشک مراجعه کنید تا آن را تشخیص دهد. شما باید به پزشک مراجعه کنید اگر:
- تب در کودک زیر 2 سال، بیش از 24 ساعت ادامه داشته باشد.
- تب در هر کودک بالای 2 سال، 72 ساعت (3 روز) ادامه داشته باشد.
- تب از 3 روز گذشته در بزرگسالان ادامه داشته باشد.
4. بدانید چه زمانی باید مراقبت‌های فوری پزشکی را دریافت کنید
اگر تب با علائمی همراه است که نشانگر سایر مشکلات است و یا زمانی که فرد مبتلا به تب، شرایط خاصی را دارد باید بدون توجه به میزان بالای تب به پزشک مراجعه کند. در اینجا شرایطی وجود دارد که شما باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید:
- فرد به سختی نفس می‌کشد.
- خارش یا لکه‌هایی روی پوست فرد ایجاد می‌شود.
- فرد بی قراری یا هذیان از خود نشان می‌دهد.
- فرد نسبت به چراغ‌های روشن حساسیت غیرمعمول دارد.
- فرد دارای بیماری مزمن مانند: دیابت، سرطان یا HIV است.
- این فرد اخیراً به کشور دیگری سفر کرده است.
- تب ناشی از محیطی بسیار گرم از قبیل بیرون آمدن در گرمای شدید یا ماندن در وسیله نقلیه بیش از حد گرم شده.
- فرد مبتلا به تب از علائم دیگری مانند گلودرد، تهوع، استفراغ، اسهال، درد گوش، خارش پوست، سردرد، خون در مدفوع، درد شکم، مشکل در تنفس، گیجی، درد گردن یا درد هنگام ادرار رنج می‌برد.
- تب پایین آمده است، اما فرد هنوز هم بیمار است.
- اگر فرد تشنج دارد، با شماره 125 تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: رازهایی که باید در رابطه با ریشه شیرین بیان بدانید
