از هر 10 هزار نفر یک نفر با بیماری آنوسمی بویایی به دنیا می‌آید، یعنی آن فرد درست از زمان تولد هیچ حس بویایی ندارند. آنوسمیا کلمه پزشکی است که برای اشاره به از دست دادن حس بویایی استفاده می‌شود. شما هم حتماً آنوسمیا را تجربه کردید. یادتان می‌آید هنگامی که سرماخوردگی بسیاری بدی به سراغ شما آمده بود و همه غذاها یک مزه یا به عبارت دیگر بدون هیچ مزه‌ای بودند؟ البته مقصر در اینجا گرفتگی مجرای بینی شما است اما آنوسمیا می‌تواند به دلیل علت‌های دیگری نیز به وجود بیاید. همچنین این شرایط بسته به علت آن می‌تواند موقتی، جزئی یا دائمی باشد. این شرایط ممکن است به معنای مبارزه با یک زندگی بدون حس بویایی باشد. این مقاله به شما کمک خواهد کرد که با آنوسمیا مقابله کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نکاتی برای مقابله با این شرایط به خواندن مقاله ادامه بدهید.
آنوسمیا چیست؟
آنوسمیا شرایطی است که در آن یک شخص قسمتی یا تمام حس بویای خود را از دست می‌دهد. این شرایط معمولاً موقتی است و به دلیل گرفتگی بینی در نتیجه سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد می‌شود. اما بزرگسالان سن بالا در خطر از دست دادن حس بویایی خود به صورت دائمی به دلیل انواع مشکلات پزشکی هستند که به دلیل بالا رفتن سن بروز می‌کنند. سایر شرایط سلامتی که بر روی مغز یا اعصاب شما تأثیر می‌گذارند مانند تومورها یا ضربه به سر، احتمالاً باعث از بین رفتن دائمی بویایی افراد در هر سنی می‌شود.
علل و عوامل خطر آنوسمیا چیست؟
بیشتر اوقات، آنوسمیا در نتیجه گرفتگی یا التهاب مجرای بینی به وجود می‌آید. این شرایط باعث می‌شود تا از ورود مولکول‌های بویایی به مجرا بینی شما جلوگیری شود و در نتیجه شما حس بویایی خود را از دست دهید.
تحریک غشای مخاط به دلیل:
- سینوزیت
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- احتقان مزمن ناشی از رینیت غیر آلرژیک
- سیگار کشیدن
- آنفلوانزا
- رینیت آلرژیک
- بخارات شیمیایی یا سمی
- مصرف الکل
عوامل دیگری که می‌توانند منجر به بسته شدن مجرای بینی شوند عبارتند از:
- تومور
- پولیپ
- تغییر شکل استخوان داخل تیغه بینی یا خود بینی
همانطور که پیشتر هم ذکر شد، آسیب به مغز یا اعصاب شما همچنین می‌تواند به وجود آورنده آنوسمیا باشند. مجرا بینی شما گیرنده‌های دارد که می‌توانند اطلاعات را اعصاب درون بینی شما به مغزتان برسانند. هر آسیبی به این اعصاب می‌تواند منجر به تغییر حس بویایی یا از بین رفتن کامل آن شود. شرایط پزشکی مختلف می‌تواند این آسیب را تحریک کند مثل:
- تومورهای مغزی
- بیماری آلزایمر
- کم کاری تیروئید
- بیماری هانتینگتون
- روان‌گسیختگی یا اسکیزوفرنی
- بیماری پارکینسون
- اسکلروز چندگانه
- سکته
- دیابت
- صرع
برخی عوامل ممکن است شما را در خطر بالاتر ابتلا به آنوسمیا قرار دهند. این عوامل خطر عبارتند از:
- افزایش سن
- عدم تعادل هورمونی
- داروهایی مانند آنتی بیوتیک و داروهای فشار خون بالا
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
- آسیب به سر یا مغز
- درمان‌های پزشکی مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی
- سوء تغذیه
- مصرف الکل
- سیگار کشیدن
در شرایط بسیار نادر، برخی نوزادان بدون حس بویایی به دنیا می‌آیند که به دلیل عوامل ژنتیکی است. از این شرایط به عنوان آنوسمی مادرزادی یاد می‌شود. درست است که علامت عمده آنوسمیا نداشتن حس بویایی است اما افراد آسیب دیده ممکن است چند علائم دیگر را نیز به دلیل کاهش یا از دست دادن حس بویایی از خود نشان بدهند.
علائم و نشانه‌ها
- از دست دادن اشتها
- از دست دادن میل جنسی
- افسردگی
- تغییر حس بویایی
- کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
چگونه آنوسمیا را تشخیص می‌دهند؟
ارائه دهنده خدمات بهداشتی یا پزشک شما ممکن است کار خود را ابتدا با یادداشت کردن علائمی شروع کند که در حال تجربه کردن آن هستید. سپس آنها ممکن است به مراحل بعدی رفته و بینی شما را معاینه کنند، معاینه کامل بدنی انجام دهند و حتی در مورد سابقه پزشکی شما سوال بپرسند. بر اساس این معاینات و جواب‌های شما، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را انجام دهید.
- آزمون تشخیص بویایی
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای مشاهده مغز
- توموگرافی کامپیوتری (CT) برای اسکن مغز
- آندوسکوپی بینی برای بررسی مجرای بینی
- تست آزمایشگاهی برای تشخیص
- یا ارجاع به متخصصان دیگر
کنار آمدن با آنوسمیا و درمان آن
اگر مشکل آنوسمیا شما به دلیل سرماخوردگی یا آنفولانزا به وجود آمده است، احتمالاً شما به هیچ درمان اضافی نیاز نداشته باشید زیرا هنگامی که وضعیت مجرا بینی شما رو به بهبود برود، حس بویایی شما بر می‌گردد.
دیگر روش‌های درمانی برای آنوسمیا ممکن است شامل:
- داروهایی مانند آنتی هیستامین‌ها و استروئیدها
- ضد احتقان بینی یا اسپری‌های بینی
- در صورت ابتلا به پولیپ، ممکن است نیاز به برداشتن آن با جراحی داشته باشید.
- طب سوزنی
- مصرف نکردن هر دارویی که می تواند باعث ایجاد آنوسمی شود.
- آموزش بویایی
- پرداختن به سایر عوامل ایجاد کننده و شناخته شده آنوسمیا که ممکن است باعث تغییر در رژیم غذایی / سبک زندگی شود.
چند راه که می‌تواند به فرد مبتلا کمک کند تا آنوسمیا زندگی کنند عبارتند از:
- سیستم اعلائم حریق و آژیر در خانه خود نصب کنید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
- الکل مصرف نکنید.
- سعی کنید از خوردن غذاهای باقی مانده در یخچال خودداری کنید زیرا ممکن است نتوانید تشخیص دهید که فاسد شدند یا نه.
- استرس خود را کنترل کنید.
مشکلات ناشی از آنوسمیا
- عدم توانایی در تشخیص مزه غذا ممکن است باعث شود تا فرد مبتلا بیش از حد زیاد یا کم غذا بخورد.
- مسمومیت غذایی
- از دست دادن صمیمیت یا میل جنسی به دلیل عدم توانایی در بوییدن رایحه‌ها (فرمون‌ها)
- از دست دادن توانایی بوییدن مواد شیمیایی یا سایر مواد خطرناک در خانه
- اختلالات خلقی که ممکن است منجر به افسردگی شود
- کناره‌گیری اجتماعی
- ناتوانی در احساس بوی بدن
سوالات پرتکرار در این زمینه
1. آیا طب سوزنی به درمان کاهش حس بویایی کمک می‌کند؟
طب سوزنی یکی از بسیار درمان‌هایی است که در بازگرداندن حس بویایی موثر واقع شده است. اما اینکار حتماً تنها باید توسط افراد حرفه‌ای و آموزش دیده انجام شود.
2. آیا می‌توان آنوسمی مادرزادی را درمان کرد؟
در حال حاضر، هیچ درمان یا علاجی برای آنوسمی مادرزادی وجود ندارد. فردی که با این مشکل به دنیا می‌آید، باید سعی و تلاش کند تا از سنین کم با شرایط خود کنار بیاید.
3. آیا از دست دادن حس بویایی برگشت پذیر است؟
اگر علت به وجود آمدن آنوسمیا شرایطی مانند پولیپ بینی، سینوزیت یا سرماخوردگی باشد، این مشکل درمان پذیر است اما اگر شما حس بویای خود را به دلیل بالا رفتن سن از دست داده باشید یا این مشکل از زمان تولد همراه شما بوده باشد، قابل درمان نیست.
4. چه زمانی برای آنوسمیا خود باید به پزشک مراجعه کرد؟
هنگامی که پس درمان کامل شرایط به وجود آمده آنوسمیا حس بویایی شما برنگشت یا بدون هیچ دلیلی حس بویایی خود را از دست دادید، باید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زود هنگام ممکن است از به وجود آمدن مشکلات بیشتر جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید: درمان آلرژی به روش‌های خانگی
