داستان‌های اسطوره‌ای، از آشیل گرفته تا دراکولا، همه در سیستم ایمنی بدن ریشه دارند. هممچنین از نخستین روزهای پزشکی، پزشکان با استفاده استعاره‌ها یعنی تصاویری مانند ارتش‌ها، ارکسترها، جوامع، آب و هوا و باغ‌ها کمک گرفتند تا توضیح دهند که سیستم ایمنی بدن در واقع یک سیستم فوق‌العاده پیچیده است و هر جنبه‌ای از بدن انسان در زمینه سلامتی و سالم ماندن را به طور واقعی کنترل می‌کند. مت ریشتل، روزنامه نگار نیویورک تایمز و نویسنده کتاب «دفاع زیبا: علم جدید و شگفت انگیز سیستم ایمنی»، این سیستم را مانند «جشنواره زندگی» توصیف می‌کند. او می گوید: با ارگانیسم‌ها و عواملی که همه جا از روده گرفته تا روی فرمان اتومبیل ما پر هستند، که الیته برخی از آنها مفید و بعضی خطرناک‌تر هستند، سیستم ایمنی شناسی ما چه در داخل بدن و چه در اطراف بدن ما وجود دارد. میکروارگانیسم‌ها مانند قارچ‌ها و باکتری‌ها و مهاجمان عفونی مانند ویروس‌ها، کسانی که هستند که مهمانی را خراب می‌کنند. سیستم ایمنی بدن ما مانند نیروی کاری تشکیل شده از نگهبانان و کارگران مشغول فعالیت هستند، مهمانان ناخوشایند را بیرون می‌کنند و پس از آن خرابکاری‌های آنها را تمیز می‌کنند. قبل از اینکه ویروس جدید کرونا همه گیر شود و با تاج کشنده و خوشه‌ای خود، موجودیت جشن را همانطور که ما آن را می‌شناسیم، خراب کند، «جشنواره زندگی» به همین راحتی می‌توانست زندگی ما را توصیف کند. برخی از کارشناسان پیش بینی می‌کنند که ویروس در پاییز و بعد از آن به صورت موجی دیگر بازگردد، بنابراین بهتر است تا زمانی که می‌توانیم لب ساحل به مردم آموزش موج سواری بدهیم. البته منظور من «تقویت» یا «بهتر کردن» سیستم ایمنی بدن شما نیست. به جای آن، سیستم ایمنی بدن شما باید متعادل و بهینه شود، تا بر اساس همان هدف طراحی شده خود عمل کند.
چیزی به اسم تقویت سیستم ایمنی بدن وجود ندارد
ریچتل با اشاره به بیماری همه گیر کوید 19 به عنوان نمونه بارز، می‌گوید: «تقویت سیستم ایمنی بدن شما یک ایده خطرناک و اشتباه درک شده است و احتمالاً حتی ممکن نیست.» وقتی اکثر افراد به شدت در حال رنج کشیدن از این بیماری هستند، کیسه‌های هوا در ریه‌ها ملتهب شده و از مایعات پر می‌شوند و عبور اکسیژن را با مشکل مواجه می‌کند. این واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن است که به قسمت اجرایی آن یعنی پروتئین‌هایی به نام سیتوکین‌ها، سلول‌های ایمنی مانند سلول های T و سلول های B (لنفوسیت‌های معروف)، ماکروفاژها و دیگران دستور حمله به ویروس را ارسال می‌کند. به نتیجه آن «طوفان سیتوکین» گفته می‌شود، مجموعه‌ای از پاسخ‌های التهابی که تعادل بدن ما را خراب می‌کند. یک سیستم ایمنی بیش از حد فعال و گیج نیز خود را در اختلالات خود ایمنی مانند بیماری سلیاک، آسم، آلرژی، آرتریت روماتوئید، بیماری کرون و مولتیپل اسکلروزیس نشان می‌دهد. سیستم ایمنی بدن قوی‌تر همیشه بهتر نیست. برخی از عوامل سیستم ایمنی از کنترل ما خارج هستند، مانند افزایش سن (زیرا با افزایش سن ایمنی بدن کاهش می‌یابد)، ژنتیک و جنسیت. اگرچه زنان برای ابتلا به بیماری های خود ایمنی مستعدتر هستند و بیشتر در معرض آلزایمر قرار دارند (که به گفته برخی از محققان ممکن است ناشی از یک سیستم ایمنی بیش از حد فعال باشد)، اما زنان نیز به طور موثرتری ویروس‌ها و باکتری‌ها را دفع می‌کنند. نرخ پایین مرگ و میر آنها در همه‌گیری کوید 19 از این نظریه حمایت می‌کند. اما عواملی وجود دارد که می توانیم روی آنها تأثیر بگذاریم که به طور عمده می‌توان از تغذیه، ورزش، مدیریت استرس و خواب نام برد. اگر تا به حال با خود فکر کردید که آیا تغییر برنامه روزانه شما می‌تواند در سیستم ایمنی بدن شما تغییری ایجاد کند یا نه، زخم سرد یا تبخال را در نظر بگیرید که به نظر می رسد وقتی استرس دارید، خوب نخوابید یا غذا نمی‌خورید بدون هیچ دلیلی ظاهر می‌شوند. سیستم ایمنی بدن شما محافظت خود را از دست می‌دهد (می‌تواند استعاره‌ای از دروازه قلعه باشد؟) و در همان زمان، عفونت از جایی که در سلول‌های عصبی مخفی شده است به دهان منتقل می‌شود.
سیستم ایمنی بدن مستقیماً به تغذیه شما بستگی دارد
چرا رژیم غذایی اینقدر مهم است؟ ویل بولسیویچ، متخصص گوارش در چارلستون کارولینای جنوبی و نویسنده کتاب «سوخت فیبری: برنامه بهداشتی روده بر پایه گیاه برای کاهش وزن، بازیابی سلامتی و بهینه کردن میکروبیوم بدن»، می‌گوید: «هفتاد تا 80 درصد سیستم ایمنی در روده شما زندگی می‌کند. به معنای واقعی کلمه فقط یک لایه سلول وجود دارد که میکروبیوم روده را از سیستم ایمنی بدن ما جدا می‌کند. آنها با یکدیگر در ارتباط مداوم هستند.» او معتقد است که بهینه سازی میکروبیوم روده شما بهترین راه برای حمایت از سیستم ایمنی بدن است. بولسیویچ می‌گوید که فیبر حاصل از گیاهانی مانند میوه، سبزیجات، غلات کامل، لوبیا، مغزها، دانه‌ها و حبوبات، قلب و روح درمان روده است. او همچنین درباره جوانه‌های کلم بروکلی وسواس دارد و می‌گوید که آنها 100 برابر خود کلم بروکلی ماده شیمیایی فعال دارند. وی به تحقیق منتشر شده در مجله ایمیونیتی اشاره می‌کند که در آن به موش‌های مبتلا به آنفلوانزا رژیم غذایی با فیبر بالا داده شده که باعث بهبود بخشیدن به عملکرد ریه آنها شده است اما آن موش‌هایی که رژیم غذایی کم فیبر داشتند آسیب بیشتری به بافت ریه آنها وارد شد و سریع‌تر مردند. او می‌گوید: «یک رژیم غذایی با فیبر بالا می‌تواند نحوه واکنش ریه‌های شما را در هنگام مواجهه با ویروس تغییر دهد.»
- مارک هیمن ،نویسنده 16 کتاب در مورد رژیم غذایی و سلامتی و از جمله آخرین مقاله او به نام فود فیکس، می‌گوید: بهبود روده التهابات را کاهش می‌دهد که واکنشی از سیستم ایمنی بدن است. «بیماری‌های التهابی مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و سرطان از روده شروع می شود. طوفان سیتوکین ارتباط زیادی با روده دارد: اگر ما بفهمیم چگونه روده خود را سالم نگه داریم، در برابر تهدیدات ویروسی مقاومت بیشتری خواهیم داشت.» وی غذاهای پری بیوتیک مانند گیاه قاصدک، سیر، پیاز، تره فرنگی، مارچوبه، سیب، جو، جو دو سر، ریشه بید مشک، بذر کتان، جلبک دریایی و جیکاما (سبزیجات ریشه‌ای بومی مکزیک) و همچنین غذاهای پروبیوتیک یا تخمیر شده مانند کلم ترش، کیمچی، میسو، تمپه (فراورده‌های سنتی سویا)، کفیر و ماست را پیشنهاد می‌کند، همه اینها می‌توانند به بازیابی باکتری‌های سالم میکروبیوم کمک کنند.
- گرچه هنوز تاثیرگذاری مکمل‌های غذایی مشخص نشده است اما بسیاری از کارشناسان معتقدند آنتی اکسیدان‌ها (مانند ویتامین‌های A و C و بتاکاروتن) و ویتامین D از ایمنی بدن حمایت می‌کنند. سرنا پون، متخصص تغذیه مستقر در لوس آنجلس که به مشتریانی مانند کری واشنگتن مشاوره می‌دهد، پیکولینات روی، روغن پونه کوهی، برگ گزنه، کوئرستین و گیاه گون (استاراگالوس) و همچنین ترکیبی از روغن‌های ارگانیک درمانی را در یک پخش کننده، مانند مریم گلی وحشی، پونه کوهی وحشی، آویشن وحشی، برگ بو وحشی، دارچین و زیره سبز توصیه می‌کند. همچنین قارچ‌هایی مانند ری شی و قارچ کرم ابریشم (من قهوه چهار قارچ سیگماتیک را پیشنهاد می‌کنم) در برخی مطالعات محدود افزایش سیستم ایمنی بدن را نشان دادند. (حتما قبل از مصرف هرگونه مکمل غذایی با پزشک خود مشورت کنید.)
- آنچه نباید بخورید نیز به اندازه چیزهایی که باید بخورید اهمیت دارد. قند سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند و افرادی که در معرض خطر افزایش سطح قند خون هستند - مانند دیابتی‌ها - در کنترل عفونت‌هایی که با قند رشد می‌کنند، مشکل بیشتری دارند. هیمن می‌گوید: غذای فرآوری شده، هله و هوله، قندها، نشاسته، چربی‌های بد، نمک، مواد غلیظ کننده مانند صمغ زانتان، نمک و مواد افزودنی شیمیایی تأثیر نامطلوبی بر روی میکروبیوم ایجاد کرده و باعث بروز التهاب می‌شوند. او در ادامه گفت اگر به بیماری قلبی مبتلا هستید، 10 برابر بیشتر احتمال دارد که از ابتلا به ویروس کوید 19 جان سالم به در نبرید، اگر دیابت داشته باشید، احتمال مرگ و میر 7 برابر بیشتر می‌شود (از هر دو آمریکایی یک نفر دیابت دارد یا در مرحله پیش دیابت است) و در صورت چاقی این احتمال سه برابر بیشتر خواهد بود.
3 عامل تاثیرگذار بر سیستم ایمنی بدن
1. ورزش مناسب می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را قوی کند
حتی اگر کاهش وزن نگرانی شما نباشد اما باز هم تحرک جسمی بسیار مهم است. رابرت هویزنگا، پزشکی در بورلی هیلز، می‌گوید: «ورزش فوایدی مانند جوان کردن و تقویت کردن سیستم ایمنی بدن شما دارد. ورزش باید بسیار پر تحرک باشد تا باعث بالا رفتن سیرتوئین بشود. «سیرتوئین سیستم‌های کنترل کننده عالی در بدن هستند که سطح التهاب را کاهش می‌دهند. اگر زمانی به تناسب اندام، تغذیه سالم و از بین بردن چربی‌های مرکزی شکم نیاز داشتید، سیرتوئین همه آن چیزی است که شما نیاز دارید.» او روزه داری متناوب همراه با آهسته دویدن، راه رفتن پر سرعت روی شیب، شنا و طناب زدن و همچنین تمرینات قدرتی و تناوبی را توصیه می‌کند. ورزش هوازی همچنین با بالاتر نگه داشتن سطح کلسترول HDL به کاهش تشکیل پلاکت در رگ‌ها کمک می‌کند.
2. استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند
شاید بدانید که استرس ما را در حالت تدافعی و جنگ قرار می‌دهد که باعث تحریک سیستم عصبی سمپاتیک و هورمون‌های استرس مانند آدرنالین، نوراپی نفرین و کورتیزول می‌شود. ریتچل می‌گوید: وقتی این اتفاق در بدن می‌افتد، ما تمرکز خودمان را روی مبارزه با شیر مقابل خود می‌گذاریم و نه ویروس. مدیتیشن، تمرینات تنفسی، یوگا ، شکرگذاری و هوشیاری روش‌های اثبات شده ای برای آرام کردن سیستم عصبی و استرس شما هستند، بنابراین بدن ما در نتیجه استرس‌ها آسیب نخواهد دید. مطالعات نشان می‌دهد که حالت های روانی منفی مانند اضطراب و تنهایی نیز بر واکنش‌های سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند. افراد متاهل که در رابطه خود دچار مشکل هستند، در خطر استرس و افسردگی بیشتری قرار دارند، راهی مناسب برای نامنظم کردن سیستم ایمنی، التهاب و کاهش سلامتی. در آن شرایط، در واقع طلاق می‌تواند برای سیستم ایمنی بدن شما مفید باشد. (افراد متاهل همچنین می‌توانند برخی از ویژگی‌های مربوط به ژن مانند میکروبیوم خود را به اشتراک بگذارند.) استیو کول، استاد پزشکی، روانپزشکی و علوم زیست رفتاری در دانشکده پزشکی یو سی ال ای ایالت کالیفرنیا، بر رابطه میان تنهایی و نوع ژن تحقیق انجام داد و دریافت که تنهایی می‌تواند بر پاسخ التهابی ژن و توانایی ما در مبارزه با بیماری تأثیر بگذارد. ( سبک زندگی استرس‌زا همچنین می‌تواند باعث آزاد شدن نوراپی نفرین اضافی در بدن شود که سلول‌های تولید کننده رنگدانه در فولیکول‌های مو را از بین می برد و باعث خاکستری شدن زودرس موها می‌شود.) استرس اغلب در خواب خوب شبانه تداخل ایجاد می‌کند که می‌تواند اثرات مخربی بر سلامتی ما داشته باشد. هویزنگا می‌گوید: «اگر مردم شب‌ها نخوابند، ساعت داخلی بدن آنها مختل می‌شود كه می‌تواند نتایج مخرب متفاوتی بر التهاب و سیستم ایمنی بدن ما داشته باشد.» هیمن توضیح می‌دهد: «ملاتونین در این مسئله هورمون اصلی است که قطعاً به تنظیم سیستم ایمنی بدن و حتی جلوگیری از سرطان مرتبط است. او می‌گوید: این امر می‌تواند یکی از دلایلی باشد که کودکانی که به طور طبیعی مقادیر بیشتری ملاتونین در بدن خود دارند، ممکن است در معرض خطر عفونت جدی یا مرگ ناشی از ابتلا به کوید 19 قرار نداشته باشند.
3. بهداشت فردی را رعایت کنید (اما زیاده‌روی نکنید)
راه دیگر برای جلوگیری از ورود مهمانی خراب کن‌ها این است که کاملاً همه چیز را تمیز نگهدارید. اگرچه بسیاری از باکتری‌های که در اطراف ما این طرف و آن طرف می‌روند، برای عملکرد بدن بسیار مفید هستند اما تلاش برای به حداقل رساندن میکروب‌های مضر خارجی (مانند شست و شوی دائم دست‌ها برای دور ماندن از ویروس جدید کرونا) می‌تواند مفید باشد. در مورد شست و شوی مرتب لباس، خانه (گرد و غبار می‌تواند باعث ایجاد آلرژی شود) و مواد غذایی خریداری شده از بیرون مانند سبزیجات سالاد كه ممكن است حاوی سالمونلا یا E.coli باشد، دقت کافی به خرج دهید. البته، از بین بردن بیش از حد باکتری‌های خوب نیز توصیه نمی‌شود، مانند هنگامی آنتی بیوتیک باعث از بین رفتن فلور مفید در روده می‌شود. آماندا شانتال بیکن، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت سلامتی مون جوس، زنده است و نفس می‌کشد که نشان می‌دهد همه این عادت‌ها می توانند به داشتن سیستم ایمنی بهتر منجر شود. «وقتی پزشکان به من گفتند که امکان این کار وجود ندارد، من یک بیماری خودایمنی (هاشیموتو) را درمان کردم.» چطور؟ او می‌گوید: «با ایجاد تغییرات آگانه و زیاد در زندگیم.» اساساً او همه موارد ذکر شده در بالا را انجام داده است. بولسیویچ می‌گوید: در آینده، ایده‌های امیدوار کننده دیگری نیز وجود دارد مانند پروبیوتیک‌های شخصی و برنامه های غذایی سفارشی بر اساس میکروبیوم فردی شما. اما بسیاری معتقدند که ما در حال حاضر ابزار لازم را داریم. هویزنگا تأکید می‌کند که اگر واکسن شناخته شده و مطمئنی برای یک ویروس وجود دارد، همانطور که برای ویروس HPV نیز وجود دارد، آن را بزنید. بسیاری از مردم اینکار را نمی‌کنند. هیمن می گوید: «ما در حال حاضر می‌دانیم که برای کمک به درمان سیستم ایمنی بدن چه مواردی لازم است و آن چیزی نیست جیز بهینه سازی سلامتی بدن از هر نظر.» این تنها کاری است که ما باید آن را انجام دهیم.
بیشتر بخوانید: با گیاهان دارویی سیستم ایمنی بدنتان را تقویت کنید
