لایه برداری چیست؟ تفاوت لایه‌بردار فیزیکی و شیمیایی

لایه برداری فرآیندی است که در آن سلول‌های مرده پوست با استفاده از یک ماده شیمیایی دانه‌ای یا ابزار لایه برداری از سطح پوست پاک می شوند. پوست شما به طور طبیعی سلول‌های مرده پوست را از بین میبرد تا جایی برای سلول‌های جدید باز کند ( تقریبا هر30 روز یکبار یا بیشتر). گاهی اوقات سلول‌های مرده به طور کامل از بین نمی‌روند. این موضوع می تونه منجر به ایجاد لکه‌های خشک، پوسته پوسته و مسدود شدن منافذ بشه. لایه برداری به جلوگیری از این امر کمک می‌کنه. در ادامه درمورد فواید لایه برداری، تفاوت بین لایه برداری فیزیکی و شیمیایی، ساخت لایه بردار خانگی و همچنین لایه برداری برای انواع مختلف پوست صحبت میکنیم.

لایه‌برداری چه فایده ای برای پوست شما داره؟

لایه برداری می‌تونه ظاهر پوست شما را از راه‌های مختلفی بهبود ببخشه. طبق گفته آکادمی پوست آمریکا، لایه برداری می‌تونه پوست شما را درخشان‌تر کنه و با افزایش جذب، اثربخشی محصولات مراقبت از پوست موضعی را بهبود بخشه. لایه برداری منظم همچنین می‌تونه به جلوگیری از مسدود شدن منافذ کمک کنه و در نتیجه باعث ایجاد جوش‌های کمتری بشه. لایه برداری طولانی مدت به افزایش تولید کلاژن  کمک می‌کنه. کلاژن کلیدی برای داشتن پوستی درخشان و شاداب محسوب میشه. این پروتئین همچنین خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می‌ده و ظهور خطوط ریز و افتادگی مربوطه اون را به حداقل می‌رسونه. دو نوع لایه بردار وجود داره: لایه بردار فیزیکی ولایه بردار شیمیایی.  هردو نوع لایه بردار در پاکسازی سلول‌های مرده پوست، سرعت بخشیدن به چرخش سلولی، و  در روشن‌و صاف‌تر کردن پوست موثرند - اما به روش‌های مختلف این کار را انجام می‌دهند.

 لایه‌برداری فیزیکی (DIY)

هر محصول یا روش لایه‌برداری که نیاز به شستشوی دستی یا مالشی داره، به عنوان لایه‌بردار فیزیکی شناخته می‌شه که به اصطلاح به آنها لایه بردار‌های DIY گفته می‌شه که مخفف do-it-yourself هست. ممکنه در حال حاضر از یک لایه بردار‌فیزیکی استفاده می‌کنید مثل اسکراب‌های پاک کننده، برس‌های بدن و حتی لیف گیاهی لوفا، که همه روش‌های رایجی هستند. بزرگترین مزیت لایه‌برداری فیزیکی سهولت دسترسی اون هستش. شما می‌تونید این کار را در خانه با حداقل امکانات خودتون لایه برداری را انجام بدید و همچنین نتایج فورا قابل مشاهده هستند. در صورت انجام نادرست لایه‌برداری فیزیکی، پوست شما ممکنه آسیب ببینه که این امر منجر به از دست دادن آب از طریق پوستتون میشه. استفاده از روغن یا سرم مرطوب‌کننده بعد از لایه براری می‌تونه به حداقل رسوندن تحریکات پوستی و حفظ رطوبت کمک کنه.

چند وسیله ی ساینده برای لایه برداری دستی عبارتند از:
اسکراب‌های پاک کننده
دستکش‌های لایه بردار
برس‌های خشک
لوفاها
سنگ‌های پوکه
میکرونیدلینگ یا میکرودرما رولر

لایه‌برداری شیمیایی 

در این روش از مواد شیمیایی مختلف از جمله اسیدهای هیدروکسی و رتینول به همراه آنزیم‌ها برای بازسازی پوست شما استفاده می‌شه. بر‌‌خلاف اسکراب‌ها که دارای مواد دانه‌دارهستن، لایه‌بردار‌‌های شیمیایی از موادی با pH پایین برای کمک به شل شدن سلول‌های مرده استفاده می‌کنند. لایه‌برداری شیمیایی با شل کردن پیوندهای بین سلول‌ها با استفاده ازاسیدها یا آنزیم‌ها عمل می‌کنند. اسیدها با شکستن قندهای موجود در پوست، سپس سلول‌های اپیدرم را شل کرده و از بین می‌برند. لایه‌بردارهای شیمیایی درمقایسه با لایه‌بردارهای فیزیکی برای بهبود ظاهرپوست شما می‌تونند نتایج چشم‌گیرتری را ارائه بدهند. همانند لایه برداری فیزیکی، لایه‌برداری شیمیایی نیز در صورت انجام نادرست می‌تونه باعث تحریکات پوستی بشه. اگر مطمئن نیستید که چگونه یک محصول شیمیایی را در روتین پوستی روزانه خود بگنجانید، برای راهنمایی به یک متخصص پوست یا سایرارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مراجعه کنید.

1. آلفا هیدروکسی اسیدها (AHAs)

AHA‌ها گروهی از اسیدهای محلول در آب هستند که معمولا از قند میوه‌های شیرین یا شیر به دست می‌آیند. استفاده از آلفا هیدروکسی اسیدها به عنوان لایه بردار می‌تونه به شل‌شدن سلول‌های مرده پوست و شادابی لایه بالایی پوست شما کمک کنه. آن‌ها می‌تونند به پوست شما کمک کنند تا نرم‌تر و صاف‌تر به نظر برسد و پوست را سالم و شاداب کنند. 
AHA های محبوب عبارتند از:

اسید گلیکولیک که از نیشکر به دست می‌آد
اسید لاکتیک که در شیر و سبزیجات ترشی یافت می‌شه
اسید سیتریک که در مرکبات یافت می‌شه
اسید تارتاریک، از انگور
اسید مالیک، موجود درسیب
این اسیدها به لایه‌برداری از سطح پوست شما کمک می‌کنند تا سلول‌های جدید و یکنواخت ایجاد و جای سلول‌های مرده را بگیرند.
بسته به نوع AHA ها، این نوع اسید می‌تونه به موارد زیرهم کمک کنه:

هایپرپیگمانتاسیون خفیف مانند لکه‌های پیری، ملاسما و اسکار
منافذ بزرگ شده
خطوط ظریف و چین و چروک‌های سطحی
رنگ پوست ناهموار
آلفا‌هیدروکسی اسیدها می‌تونند در غلظت‌های مختلفی وجود داشته باشند - با متخصص پوست خود مشورت کنید که کدام غلظت را باید استفاده کنید.

2.اسیدهای بتا هیدروکسی (BHAs) 

از طرف دیگر، BHA‌ها محلول در روغن هستند. این اسیدها به اعماق فولیکول‌های مو می‌روند تا چربی‌های اضافی و سلول‌های مرده پوست را خشک کنند تا منافذ شما را باز کنند. به همین دلیل، محصولات BHA در درجه اول برای درمان آکنه و آسیب‌های ناشی از نور خورشید استفاده می شند.
اسید سالیسیلیک رایج ترین BHA است و به عنوان یک درمان آکنه شناخته شده است. همچنین می‌تواند به کاهش قرمزی و التهاب عمومی کمک کند. BHA‌ ها همچنین دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی هستند - به طور کلی لایه برداری عمیق‌تر. این نوع لایه‌بردار شیمیایی برای افرادی که پوست چرب و مستعد آکنه دارند توصیه می‌شه. اگر جوش‌های سرسیاه نگران کننده هستند، از BHA‌ها استفاده کنید.

آیا امکان استفاده از هر دو وجود دارد؟

بله! از آنجایی که AHA‌ها و BHA‌ها به روش‌های مختلفی برای لایه برداری لایه‌ی بالایی پوست عمل می کنند، در واقع استفاده از هر دو بی خطر هست. BHA‌ها پیوندهای بین سلول‌ها را از بین می‌برند در حالی که AHA‌ها باعث جدا شدن خود سلول‌ها می‌شند. دکتر گراس از استعاره دیوار آجری استفاده کرد - در بین این "آجرها" الیافی وجود دارد که سلول‌های پوست را در کنار هم نگه می‌داره. BHA پیوندهای بین سلول‌ها را از بین می‌برد در حالی که AHA‌ها باعث جدا شدن خود سلول‌ها می شوند.

3. رتینوئیدها

رتینوئیدها دسته‌ای از داروها هستند که از ویتامین A مشتق شده‌اند. آنها برای تسکین پوست آسیب دیده در برابر نور خورشید، به حداقل رساندن علائم پیری و درمان آکنه استفاده می‌شوند.آنها با محافظت از پوست شما در برابر رادیکال‌های آزاد و ترویج تولید کلاژن کار می‌کنند.

چندین رتینوئید موضعی موجود است، از جمله:
رتینول
آداپالن
آلی ترتینوئین
ترتینوئین
بکساروتن
تازاروتن
رتینوئیدها غلظت‌های متفاوتی دارند پس حتما قبل ازاستفاده با یک متخصص پوست صحبت کنین تا در صورت نیاز فرمول قوی‌تری را تجویز کند.

چه زمانی باید لایه‌برداری کنم؟

همه چیز به ترجیحات شخصی و برنامه‌ی روزانه شما بستگی داره. اما وقتی نوبت به لایه‌برداری صبح در مقابل شب می‌رسه، به دلیل چربی‌هایی که پوست شما در طول شب تولید می‌کنه بهتره که لایه برداری را در صبح انجام دهید. هنگام لایه‌برداری صبح ، شما همه ناخالصی‌ها، پوست مرده و چربی‌های تولید شده‌ی اضافی را ازبین برده وپوست خود را برای شروع روز اماده می‌کنید. از سوی دیگه، لایه‌برداری در شب می‌تونه به حذف هرگونه آرایش و آلودگی کمک کنه.

چه چیزی برای پوست من بهتر عمل می‌کنه؟

انتخاب لایه برداری مناسب براساس نوع پوست خود، خطرتحریک پوست شما را به حداقل می‌رسونه و به شما کمک می‌کنه به بهترین نتیجه ممکن دست پیدا کنید.

حساس

اگر پوست شما به طور کلی پس از استفاده از محصولات جدید دچار قرمزی ،خارش یا تحریک می‌‌‌شه، پوست حساسی دارین. BHA ها معمولا کمتر از سایر لایه بردارهای شیمیایی یا فیزیکی تحریک کننده هستند.
در برخی موارد، پوست حساس نشانه یک بیماری زمینه‌ای هست. اگر شرایطی مانند اگزما و روزاسه دارید، همیشه باید قبل از استفاده از محصولات جدید با یک متخصص پوست یا سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید.

طبیعی

پوست معمولی شفافه و به راحتی تحریک نمی‌شه. بسیاری از افرادی که دارای پوست "طبیعی" هستند متوجه می‌شند که می‌تونند هر روش یا محصول لایه برداری را بدون تجربه عوارض جانبی امتحان کنند. در نهایت به ترجیحات شخصی بستگی داره.

خشک

پوست خشک، پوسته پوسته یا زبره و کشسانی کمی داره. AHA‌ها مانند اسید گلیکولیک می تونند از لایه سطحی پوست شما عبور کنند و به مرطوب کننده اجازه بدند سلول‌های جدید پوست شما را به طور موثرتری آبرسانی کند.

چرب

پوست چرب براق به نظر می‌رسه و چرب و کشسانه. افرادی که پوست چرب دارند اغلب می‌تونند از لایه‌بردارهای شیمیایی و فیزیکی قوی‌تری استفاده کنند. اسکراب‌های خریداری شده و DIY نیز ممکن است گزینه خوبی باشند.

مختلط

پوست مختلط  ترکیبی از دو نوع پوست چرب و خشک در نواحی مختلف صورته. شما باید روی هر منطقه به صورت جداگانه تمرکز کنید و در صورت نیاز محصولات جایگزین را انتخاب کنید.به عنوان مثال، می‌تونید از یک لایه بردار شیمیایی یا اسکراب در مناطق چرب در یک روز و از AHA با سطح پایین در مناطق خشک در روز بعد استفاده کنید.

مستعد آکنه

اگر مستعد جوش زدن هستید یا آکنه خفیف تا متوسط دارید، به دنبال محصولاتی باشید که حاوی رتینوئید، اسید سالیسیلیک یا اسید گلیکولیک هستند.

چند بار باید لایه برداری کنم؟

اگر پوست چربی دارین، می‌تونید روزانه یا یک روز درمیان لایه برداری کنید. برای سایر انواع پوست، باید لایه برداری به تعداد دفعات کمتری انجام بشه مثلا یک یا دو‌بار در هفته. اما به یاد داشته باشین که لایه‌برداری بیش از اندازه و یا با محصولات خشن نه تنها به بافت پوست شما آسیب میزنه بلکه میتونه اثرات جبران ناپذیری به همراه داشته باشه. اگر پوست چربی دارین، لایه‌برداری بیش از اندازه نه تنها چربی پوست شمارا از بین نمی‌بره بلکه پوست شما را چرب‌تر می‌کنه.

اگر واکنش بدی بعد از استفاده از لایه‌بردار داشته باشم چه کار کنم؟

در صورت امکان، محصول مزاحم را با استفاده از آب با دمای اتاق و پاک کننده ملایم از پوست خود بشویید. تا زمانی که سوزش برطرف نشده، نباید از لوازم آرایشی یا سایر محصولات روی آن ناحیه استفاده کنید. مصرف آنتی هیستامین می‌تونه به تسکین قرمزی و خارش کمک کنه.
اگر علائم شدید واکنش آلرژیک را تجربه کردید، به دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشید. این شامل:
تنگی نفس
تورم زبان، گلو یا صورت
سفتی در ریه‌های شما
و درد قفسه سینه 

آیا می‌تونم از محصول مخصوص بدن برای لایه برداری صورت استفاده کنم و بالعکس؟

الایه‌بردار و سایر محصولات طراحی شده برای بدن شما نسبت به محصولات طراحی شده برای صورت، قوی‌تر و یا تهاجمی‌‌تر هستند. بافت پوست صورت شما از پوست بازوها و پاها ظریف تره پس استفاده از چنین محصولاتی بر روی صورت می تونه منجر به بریدگی و تحریکات پوستی بشه. استفاده از لایه‌بردار صورت روی بدن شما احتمالاً هیچ آسیبی نخواهد داشت، اما فرمول آن ممکنه به اندازه کافی قوی نباشه که نتایج مورد نظر شما را ایجاد کنه.

آیا باید به لایه‌برداری حرفه ای فکر کنم؟

این بستگی به نیازهای مراقبت از پوست فردی شما و آنچه می‌خواهید از لایه برداری به دست آورید بستگی داره. یک متخصص پوست باتجربه می‌تونه به شما در انتخاب بهترین روش یا محصول برای پوستتان کمک کنه.
روش‌های لایه برداری حرفه ای عبارتند از:
اسکراب بدن. اسکراب‌های حرفه‌ای معمولاً حاوی مواد متفاوتی نسبت به نسخه‌های OTC هستند.
لایه‌برداری شیمیایی. تفاوت اصلی بین لایه‌برداری خانگی و حرفه‌ای درغلظت اسید هست. لایه‌برداری‌های حرفه‌ای قوی‌تر هستند و ممکنه در کنار سایر داروهای تجویزی برای حداکثر اثر استفاده شوند.
در روش مپلنینگ، ارائه دهنده شما از تیغه چاقوی جراحی برای برداشتن پوست مرده و موهای نوزاد از صورت و گردن شما استفاده می کند.
در روش میکرودرم ابریژن. ارائه دهنده شما از کریستال‌های ظریف یا یک ابزار مخصوص با نوک خشن برای لایه‌برداری پوست و یک جمع‌کننده برای حذف سلول‌های مرده پوست استفاده می‌شه.

در پایان، 
شناخت نوع پوست و استفاده از لایه بردارمناسب براساس نیازپوستتون درلایه‌برداری ازاهمیت ویژه‌ای برخورداره. همچنین مهمه که از لایه‌برداری بیش ازحد اجتناب کنید. لایه برداری بیش‌ازحد  روغن‌های طبیعی پوست صورت شما را ازبین می‌بره و منجرب به ایجاد جوش می‌شه. شستشوی بیش‌ازحد نیزمی‌تونه باعث تحریک پوست شما بشه. پس اگر پوست حساسی دارید و به زیبایی خود اهمیت میدین حتما با متخصص پوست در استفاده از لایه بردارها مشورت کنید.

بیشتربخوانید: تمام نکاتی که درباره‌ی ضدآفتاب‌ها باید بدانید