مطابق نظرسنجی که در ایالات متحده در سال 2009 انجام شد، چشم پزشکان و اپتومتریست‌ها مشاهده علائم بلفاریت در 37% و 47% از بیماران خود گزارش دادند. بلفاریت باعث ایجاد التهاب در پلک‌های شما می‌شود و محرک آن می‌تواند عوامل مختلفی باشد. اگر از یک خط چشم جدید استفاده کرده باشید، بدون پاک کردن آن بخوابید و صبح روز بعد پلک‌هایتان ملتهب شود، احتمالاتی وجود دارد که شما قریب به یقین دچار بلفاریت یا همان التهاب پلک شده باشید. این بیماری از دسته بیماری‌های مزمن به حساب می‌آید و نمی‌توان آن را درمان کرد اما علائم آن را به نسبت می‌توان راحت کنترل کرد. در این مقاله تعدادی از درمان‌های خانگی گردآوری شده است که آسان اما مؤثر هستند و می‌توانند به کنترل علائم بلفاریت کمک کنند. برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد این درمان‌ها، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
بلفاریت چیست؟
بلفاریت یک بیماری پزشکی است که باعث ملتهب شدن پلک‌های شما می‌شود. معمولاً به آن التهاب پلک گفته می‌شود. بلفاریت معمولاً روی آن بخشی از پلک‌ها تاثیر می‌گذارد که مژه‌ها از آنجا رشد می‌کنند. این بیماری اغلب روی هر دو پلک تاثیر می‌گذارد.بلفاریت یک بیماری مزمن است که درمان دشواری دارد. با این حال، تقریباً هرگز باعث آسیب دائمی به بینایی شما نمی‌شود و مسری نیست. بسته به مکانی که التهاب رخ می‌دهد، بلفاریت را می‌توان به انواع به زیر تقسیم کرد.
انواع بلفاریت
بلفاریت عمدتاً به سه نوع تقسیم می‌شود:
- بلفاریت قدامی - معمولاً در اثر واکنش به باکتری‌های استافیلوکوک یا به دلیل بیماری پوستی به نام درماتیت سبوره ایجاد می‌شود. این امر باعث التهاب پوست اطراف ریشه مژه‌ها می‌شود. هنگامی که التهاب فقط در گوشه بیرونی پلک شما رخ می‌دهد، به آن بلفاریت زاویه‌ای گفته می‌شود.
- بلفاریت خلفی - به دلیل مشکلی در غده میبومین رخ می‌دهد و باعث التهاب آن می‌شود. این غده در حاشیه پلک شما و پشت پلک اصلی نیز یافت می‌شود. این غده یکی از عوامل اصلی تولید چربی برای لایه اشکی می‌باشد که تبخیر آن را کند می‌کند.
- بلفاریت مختلط - این رایج ترین نوع بیماری است که در اثر ترکیبی از بلفارییت قدامی و خلفی ایجاد می‌شود.
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های متداول همراه با بلفاریت عبارتند از:
- چشم‌های قرمز و اشک آلود
- پلک‌های پف کرده و متورم
- احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در چشم
- پلک‌های چرب و پوسته پوسته شده (بلفاریت سنگفرشی)
- خارش پلک‌ها
- پوسته پوسته شدن اطراف پلک‌ها
- پوسته پوسته شدن در قسمت مژه‌ها، مخصوصاً هنگام بیدار شدن از خواب
- پلک‌های چسبنده
- پلک زدن زیاد
- حساسیت به نورهای روشن
- رشد غیرطبیعی مژه‌ها
- ریزش مژه‌ها
در حالی که هنوز علت دقیق بلفاریت مشخص نشده است اما می‌تواند با یک یا چند عامل ذکر شده در زیر همراه باشد.
علل و عوامل که خطر ابتلا به بلفاریت را افزایش می‌دهند:
- درماتیت سبورئیک - شوره سر و یا ابرو
- عفونت‌های باکتریایی
- گرفتگی یا اختلال در عملکرد غدد چربی در پلک‌ها
- روزاسه - یک بیماری التهابی پوست
- آلرژی ناشی از واکنش به داروهای چشم، آرایش یا محلول‌های لنز تماسی
- کنه‌ها مانند کنه دمودکس یا شپش در مژه‌ها
عواملی که می‌توانند فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بلفاریت قرار دهند، عبارتند از:
- سن - افراد بالای 50 سال در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بلفاریت قرار دارند
- پوست چرب
- چشم‌های خشک
- مشکلات پوستی مانند آکنه روزاسه و درماتیت سبورئیک
اگر گمان می‌کنید که ممکن است به بلفاریت مبتلا شده باشید، برای تشخیص قطعی باید با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: 6 توصیه برای از بین بردن جوش‌های پلک
تشخیص
پزشک شما ممکن است آزمایشات یا مراحل زیر را برای تأیید یا رد ابتلای شما به بیماری بلفاریت انجام دهد:
- معاینه پلک‌های شما برای جستجوی علائم مرتبط با بلفاریت. پزشک ممکن است برای این کار از یک اسلیت لامپ یا میکروسکوپ دو چشمی استفاده کند.
- برای جستجوی عفونت، مقداری از ترشحات روی پلک شما را آزمایش می‌کند.
گل مژه و بلفاریت
گل مژه
- این بیماری باعث ایجاد یک توده ملتهب روی پلک داخلی یا خارجی می‌شود.
- این بیماری به دلیل یک فولیکول مژه آلوده ایجاد می‌شود.
- ممکن است اطراف یا خود توده ملتهب، قرمز و دردناک باشد.
- معمولاً در یک زمان تنها روی یک چشم ایجاد می‌شود.
- گل مژه مریضی مسری است.
- گل مژه‌ها خودشان از بین می‌روند، حتی بدون هیج درمانی.
بلفاریت
- باعث التهاب پلک‌های شما می‌شود.
- این بیماری می‌تواند در اثر عفونت‌ها، واکنش آلرژیک و حتی با شرایط زمینه‌ای مانند روزاسه و شوره سر ایجاد شود.
- باعث می‌شود پلک‌های شما قرمز و متورم به نظر برسند.
- معمولاً هر دو پلک را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- بلفاریت یک بیماری مسری نیست.
- مزمن است.
بگذارید اکنون به گزینه‌های درمانی موجود برای بلفاریت بپردازیم. همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم، بلفاریت یک بیماری مزمن است که قابل درمان نیست. از این رو، درمان آن به طور عمده با کنترل علائم آن انجام شده است. در اینجا لیستی از داروهای خانگی وجود دارد که می‌توانند تا حد زیادی در کنترل علائم مرتبط با بلفاریت به شما کمک کنند.
داروهای خانگی برای کنترل علائم بلفاریت
1. روغن درخت چای
مواد مورد نیاز:
- 1 قطره روغن درخت چای
- یک پارچه تمیز
- آب گرم (تقریباً داغ)
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک دستمال تمیز را در یک کاسه آب گرم (تقریباً داغ) خیس کنید.
- آب اضافی آن را بگیرید.
- یک قطره روغن درخت چای را روی حوله مرطوب بگذارید و اجازه دهید کاملاً جذب شود.
- لبه‌های بیرونی و داخلی پلک‌های خود را با حوله گرم به آرامی پاک کنید.
- چشمان شما باید در طول انجام اینکار بسته بماند.
- اگر تنها سوزش کمی را تجربه کردید، مشکلی نیست، به کار خود ادامه دهید.
- بعد از یک دقیقه یا بیشتر، محلول را بشویید.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
این کار را یکبار در روز انجام دهید تا علائم شما کمتر شود.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
روغن درخت چای دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی است که در کاهش عفونت‌ها و التهابات سطحی ناشی از بیماری بلفاریت کمک می‌کند.
احتیاط: اگر به روغن درخت چای حساسیت دارید، از استفاده آن خودداری کنید.
2. کمپرس گرم
مواد مورد نیاز:
- پارچه تمیز
- آب گرم (تقریباً داغ)
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک دستمال تمیز را در مقداری آب گرم خیس کنید.
- آب اضافی آن را بگیرید و دستمال تمیز را روی پلک‌های بسته خود قرار دهید.
- بگذارید به مدت 5 تا 7 دقیقه روی چشم‌های شما بماند سپس آن را بردارید.
- لبه‌های پلک‌های خود را با استفاده از دستمال و انگشت اشاره تمیز کنید.
هر چند وقت یکبار باید این کار را انجام دهید:
این کار را روزانه 1 تا 2 بار انجام دهید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
کمپرس‌های گرم در از بین بردن ضایعات پلک‌ها و روغن‌ها کمک می‌کنند و در عین حال غده‌های چشم شما که ممکن است بسته شده باشند را باز می‌کند.
3. جوش شیرین
مواد مورد نیاز:
- 1 قاشق چایخوری جوش شیرین
- 500 میلی‌لیتر آب جوش
- گوش پاک کن
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک قاشق چایخوری بی‌کربنات سدیم (جوش شیرین) را به 500 میلی‌لیتر آب جوش اضافه کنید.
- اجازه دهید مخلوط خنک شود.
- گوش پاک کن را در مخلوط جوش شیرین خیس کنید و روی پلک های بسته خود بکشید.
- گوش پاک کن را دور بیندازید.
- یک گوش پاک کن جدید بردارید و آن را درون مخلوط فرو کنید.
- بالا را نگاه کنید و پلک پایین را به آرامی با گوش پاک کن تمیز کنید سپس آن را دور بیندازید.
- یک گوش پاک کن دیگر را بردارید و در حالی که به پایین نگاه می کنید، پلک بالایی چشم را به آرامی پاک کنید.
- گوش پاک کن را دور بیندازید.
- اگر هنوز هم پوسته‌های بیشتری روی پلک‌ها وجود دارد، این کار را تا زمان رسیدن به نتیجه مطلوب تکرار کنید.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
اینکار را هر زمان که متوجه پوسته پوسته شدن یا هرگونه ترشحی در چشمان خود شدید، انجام دهید. همچنین می‌توانید قبل از استفاده از هر گونه قطره‌های چشمی این روش درمانی را انجام دهید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
خاصیت ضد عفونی کننده جوش شیرین (بی‌کربنات سدیم) می‌تواند به ضد عفونی شدن چشم شما کمک کند و همچنین می‌تواند از شیوع عفونت چشم جلوگیری کند.
4. روغن نارگیل
مواد مورد نیاز:
- 1 قاشق غذاخوری روغن نارگیل استخراج شده با روش مرطوب (سرد)
- گوش پاک کن
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک گوش پاک کن بردارید و آن را درون روغن نارگیل فرو کنید.
- گوش پاک کن را به آرامی روی پلک‌های بسته خود بکشید.
- قبل از اینکه آن را با آب بشویید، بگذارید حداقل به مدت 15 دقیقه روی پلک‌هایتان بماند.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
این کار را روزانه 1 تا 2 بار انجام دهید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
روغن نارگیل دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی قدرتمندی است که می‌تواند در تسکین عفونت‌ها و کاهش علائم التهابی ناشی از بلفاریت موثر باشد. همچنین می‌تواند به عنوان یک عامل بازگرداندن رطوبت برای خشکی چشم‌ها استفاده شود.
5. شامپو بچه
مواد مورد نیاز:
- 1 قاشق چایخوری شامپو بچه یا هر نوع صابون ملایم دیگر که توسط پزشک شما تجویز شده است
- یک چهارم فنجان آب مقطر
- گوش پاک کن
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک قاشق چایخوری شامپو بچه یا هر نوع صابون مایع ملایم تجویز شده دیگر توسط پزشک خود را به یک چهارم فنجان آب مقطر اضافه کنید.
- خوب آنها مخلوط کرده و یک گوش پاک کن را درون مخلوط فرو کنید.
- گوش پاک کن را روی یکی از پلک‌های بسته خود را به آرامی جلو و عقب بکشید.
- گوش پاک کن را دور بیندازید. با استفاده از یک گوش پاک کن جدید، اینکار را برای پلک دیگر خود نیز تکرار کنید.
- هر دو پلک خود را با آب بشویید.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
این کار را روزانه 1 تا 2 بار انجام دهید تا از بازگشت علائم جلوگیری کنید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
بسیاری از مبتلایان به بلفاریت با استفاده از یک ماده شوینده ملایم مانند شامپوی بچه و سایر اسکراب‌های تجاری پلک برای تمیز کردن، می‌توانند پوسته پوسته شدن و سوزش چشم خود را درمان کنند.
6. روغن ماهی
مواد مورد نیاز:
500-1000 میلی‌گرم روغن ماهی
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
روزانه 500 تا 1000 میلی‌گرم روغن ماهی را به صورت روزانه مصرف کنید. قبل از مصرف این مکمل‌ها باید با پزشک خود مشورت کنید.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
حداقل دو ماه از مکمل‌های روغن ماهی استفاده کنید تا نتایج درمان را ببینید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
یكی از اصلی‌ترین دلایل بیماری بلفاریت اختلال در عملکرد غده میبومین است. مکمل حاوی اسیدهای چرب امگا 3 با بهبود عملکرد و پایدار کردن غده اشکی می‌تواند باعث کاهش التهاب غده میبومین شود.
7. روغن کرچک
مواد مورد نیاز:
- 1 قاشق غذاخوری روغن کرچک استخراج شده با روش مرطوب (سرد)
- گوش پاک کن
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک گوش پاک کن را درون مقداری روغن کرچک فرو کنید.
- گوش پاک کن را به آرامی روی پلک بسته خود بکشید.
- گوش پاک کن را دور بیندازید.
- با یک گوش پاک کن جدید اینکار را برای پلک دیگر خود نیز تکرار کنید.
- بگذارید روغن به مدت 10 الا 20 دقیقه روی پلک‌هایتان بماند.
- پلک‌هایتان را آب بشویید.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
اینکار را هر روز 1 الا 2 مرتبه انجام دهید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
روغن کرچک با کمک به بهبود عملکرد و پایداری غده اشکی و خاصیت روان کنندگی و ضد التهابی که دارد، به کاهش اختلال در غده میبومین کمک می‌کند. این امر به نوبه خود نیز باعث کمک به کنترل علائم بلفاریت می‌شود.
8. سرکه سیب
مواد مورد نیاز:
- 1 قاشق غذاخوری سرکه سیب خام
- 1 لیوان آب گرم
- گوش پاک کن
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک قاشق سرکه سیب خام را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید.
- آنها را خوب با یکدیگر ترکیب کنید و یک گوش پاک کن را در آن ترکیب فرو کنید.
- گوش پاک کن را به آرامی روی پلک بسته خود بکشید.
- گوش پاک کن را دور بیندازید.
- از یک گوش پاک کن جدید استفاده کنید و اینکار را برای پلک دیگر خود نیز انجام دهید.
- قبل از اینکه چشم‌های خود را با آب بشویید، بگذارید محلول به مدت 15 الا 20 دقیقه روی چشمانتان بماند.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
اینکار را حداقل یکبار در روز انجام دهید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
خاصیت ضد التهابی سرکه سیب می‌تواند به کاهش قرمزی و تورم ناشی از بلفاریت کمک کند. همچنین خاصیت آنتی باکتریال سرکه سیب می‌تواند در صورت وجود عفونت باکتریایی در چشم شما به مقابله با آن کمک کند.
9. تخم کتان
مواد مورد نیاز:
- 1 قاشق غذاخوری تخم کتان
- 1 لیوان شیر گرم
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک قاشق غذاخوری تخم کتان را به یک لیوان شیر گرم اضافه کنید.
- آنها را خوب با یکدیگر ترکیب کنید سپس آن را بنوشید.
- انتخاب دیگر این است که شما می‌توانید بعد از مشورت با پزشک خود روغن گرفته شده از تخم کتان را مصرف کنید.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
این ترکیب را یکبار در روز مصرف کنید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
مانند روغن ماهی، تخم کتان نیز منبع غنی از امگا 3 است که خاصیت ضد التهابی دارد. آنها می‌توانند به کاهش التهابات چشمی ناشی از بلفاریت نیز کمک کنند.
10. چای سبز کیسه‌ای
مواد مورد نیاز:
2 عدد چای سبز کیسه‌ای استفاده شده
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- دو عدد چای سبز کیسه‌ای استفاده شده را درون یخچال بگذارید.
- چای سبز کیسه‌ای استفاده و خنک شده را روی چشم‌های بسته خود بگذارید.
- بگذارید به مدت 15 الا 20 دقیقه روی چشمانتان بمانند.
- آنها را بردارید و چشمان خود را با آب شیر بشویید.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
اینکار را هر روز 1 الا 2 بار انجام دهید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
چای سبز حاوی پلی فنول‌های ضد التهابی است که می‌تواند به کاهش قرمزی و ورم پلک‌های شما به دلیل ابتلا به بلفاریت کمک کند.
11. آب آلوئه‌ورا
مواد مورد نیاز:
- 1-2 قاشق غذاخوری ژل آلوئه‌وار
- 1 قاشق غذاخوری آب
- گوش پاک کن
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک الا دو قاشق غذاخوری ژل آلوئه‌ورا را با مقدار کمی آب ترکیب کنید.
- گوش پاک کن را درون آب آلوئه‌ورا فرو کنید و آن را به آرامی رو پلک بسته خود بکشید.
- گوش پاک کن را دور بیندازید.
- با استفاده از یک گوش پاک کن جدید همین کار را برای پلک دیگر خود انجام دهید.
- چشم‌هایتان را با آب بشویید.
- از آب آلوئه‌ورا به صورت موضعی 1 الا 2 بار در روز استفاده کنید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
آلوئه‌ورا حاوی چندین ترکیب دارویی فعال است که خاصیت ضد التهابی از خود نشان می‌دهند. این خواص می‌توانند به کاهش التهاب و سوزش در چشم شما کمک کنند.
12. عسل مانوکا
مواد مورد نیاز:
- 1 قاشق غذاخوری عسل مانوکا
- 1 قاشق غذاخوری آب مقطر
- گوش پاک کن
چگونه باید اینکار را انجام دهید:
- یک قاشق غذاخوری عسل مانوکا را با یک قاشق غذاخوری آب مقطر مخلوط کنید.
- یک گوش پاک کن را در ترکیب مذکور فرو کنید و آن را به آرامی روی پلک بسته خود بکشید.
- قبل از اینکه آن را آبکشی کنید، اجازه دهید مواد حداقل به مدت 20 دقیقه روی پلک شما بماند.
هر چند وقت یکبار باید اینکار را انجام دهید:
برای گرفتن بهترین نتیجه اینکار را حداقل دو بار در روز تکرار کنید.
چرا اینکار نتیجه بخش است؟
- خواص ضد التهابی و ضد میکروبی عسل مانوکا این ماده را به بهترین گزینه برای درمان علائم تحریک کننده و عفونت‌های میکروبی مرتبط با بلفاریت تبدیل می‌کند.
- با وجود بلفاریت، حتی پس از آنکه علائم آن را با این روش‌های درمانی با موفقیت مدیریت کردید، همیشه خطر بازگشت علائم وجود دارد. از این رو، شما باید نکات خاصی را جهت پیشگیری از آن رعایت کنید.
نکات پیشگیری
- پلک های خود را تمیز نگهدارید.
- بهداشت شخصی را رعایت کنید.
- قبل از خواب تمام آرایش صورت خود را، از جمله آرایش چشم پاک کنید.
- از خط چشم در داخل مژه‌های خود استفاده نکنید.
- اگر مبتلا به بلفاریت هستید، تا زمانی که بهبود پیدا نکرده‌اید از آرایش کردن چشمان خود خودداری کنید.
- از استفاده محصولات آرایش چشمی که قبلاً آنها استفاده می‌کردید، خودداری کنید زیرا ممکن است آلوده شده باشند.
حتی با اینکه بلفاریت قابل درمان نیست اما باز هم کنترل کردن آن در مقایسه با بسیاری دیگر از بیماری‌های مزمن بسیار راحت‌تر است. از آنجایی که بیشتر اوقات، بلفاریت به دلیل رعایت نکردن بهداشت فردی عود می‌کند و باعث مشکلات بیشتر مانند التهاب ملتحمه (قرمز شدن چشم) یا گل مژه عفونی یا التهاب مزمن غدد پلکی شود، همه کاری که شما باید انجام دهید، رعایت بهداشت شخصی است. بهتر است جهت درمان هرگونه بیماری، از پزشک خود مشورت بگیرید. همچنین می‌توانید از این روش‌های درمان خانگی در کنار درمان‌های پزشکی تجویز شده استفاده کنید.
در ادامه به سوالات پرتکرار در مورد بلفاریت و درمان آن می‌پردازیم.
1. چقدر طول می‌کشد تا بلفاریت چشم از بین برود؟
بلفاریت یک بیماری مزمن است و اگر آن را درمان نکنید، علائم آن می‌تواند سال‌های زیادی ادامه داشته باشد. شدت بلفاریت ممکن است با گذر زمان تغییر کند.
2. بهترین قطره‌های چشمی برای بلفاریت چیست؟
قطره‌های چشمی روغنی به ویژه در معالجه بلفاریت مفید هستند که باعث تبخیر سریع اشک چشم شما می‌شود. بعضي از پزشكان ممكن است سيكلوسپورين موضعي را براي تسكين آن تجويز كنند.
3. آیا زدن وازلین به درون پلک خطری نخواهد داشت؟
خیر، از آنجایی که وازلین نمی‌تواند در چشم شما حل شود، استفاده موضعی از وازلین در پلک چشم خطری نخواهد داشت. وازلین می‌تواند پلک‌های شما را مرطوب نگهدارد و همچنین به از بین رفتن کک و شپش موجود در مژه‌های شما کمک کند.
4. چه آنتی بیوتیکی‌هایی بلفاریت را درمان می‌کنند؟
موارد شدید بلفاریت ممکن است به کاربرد موضعی آنتی بیوتیک‌هایی مانند پمادهای باسیتراسین و اریترومایسین نیاز داشته باشند. شستشو با اسکراب پلک همچنین یک راه عالی برای مدیریت علائم بلفاریتی است که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود.
5. چه زمانی برای درمان بلفاریت باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با وجود حفظ بهداشت شخصی و پاک کردن مرتب پلک‌ها بهبودی در وضعیت خود مشاهده نمی‌کنید، بهتر است برای معالجه پزشکی بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
6. چگونه پلک‌هایی که مبتلا به بلفاریت هستند را تمیز کنیم؟
- شما باید پلک‌های خود را به روش زیر تمیز کنید.
- دستان خود را با مواد ضد عفونی کننده بشویید.
- یک پارچه تمیز را در آب گرم (تقریباً داغ) خیس کنید.
- آب اضافی را آن را گرفته و دستمال مرطوب شده را به مدت 5 تا 10 دقیقه روی پلک‌های بسته قرار دهید.
- قبل از باز کردن چشم، پارچه مذکور را به آرامی روی لبه داخلی پلک‌های خود بکشید.
بیشتر بخوانید: چگونه می‌توان از تحریکات پوستی در زمستان جلوگیری کرد
